მზერა მარცხნივ – კომპოზიცია: ძაღლი, კაცი, მათ შორის ჯოხი, ჯოხზე – ქუდი, ცალი ყური მოწყვეტილად ჩამოგდებული ქუდიდან.
– კაცო, რა გქვია შენ, კაცო?!
– ძაღლო, შენ?!
ძაღლმა მოყვითალო, მოწყენილი თვალები მილულა.
შავ-თეთრად დაკოპლილი ძაღლი ლაბირინთის ქვაფენილზე. ცალი თათი შეკეცილი, თავი-ფეხზე, ყურები – წაჭრილი.
კაცს დაბამბული ქურთუკი აცვია, შარვლის ტოტები- ჩექმებში, სახე – გამხდარი, ნაჩორკნი, წვერი-ხეშეში, ჭაღარაშერთული, წარბები ხშირი – ისიც ჭაღარაშერთული, ყურები – მოზრდილი, გან-გან გაპარტყუნებული, თვალები – ღრმად ჩამჯდარი ფოსოებში. გუგები არ უჩანს, იგულისხმება მხოლოდ. ორი ფუღურო. ორი ციყვი ორ ფუღუროში. კაცის თვალების ადგილას ორი ციყვი შემალულა ორ ფუღუროში.
კაცი, ძაღლი, მათ შორის ჯოხი. თუ კომბალი? მწყემსია? მწყემსი, კომბალი, ძაღლი კოლმეურნეობის მოედნის მიწისქვეშა ბაზრობაზე. ცხვარი არსად ჩანს. ფარის გარეშე დარჩენილი მწყემსი გარემოვაჭრეთა გრძელ რიგში. ან ძაღლს ყიდის, ან – კომბალს. იქნებ ორივესაც ყიდის, რადგან ცხვარი არსად ჩანს და თუკი ცხვარი არ დაუდის, ან ძაღლი რაში სჭირდება, ან – კომბალი?
„მეფსია?“ – ფიქრობს დეა, – „არ მეფსია“, – ფიქრობს დეა.
მარჯვნივ – საკანცელარიო საქონლის ჯიხური.
„შევალ“, – ფიქრობს დეა, – „ვნახოთ“, – ფიქრობს დეა; მიემართება ჯიხურისაკენ, კარს აღებს, შედის.
გაუხარელი გოგონა დახლთან.
– გოგონავ, გოგონავ, რატომ გაქვს კლიტორამოკვეთილი და თავის გაუხარელ ხვედრს შეგუებული გოგონას იერი, გოგონავ?!
გოგონას არ ესმის, არც დეას ესმის.
ზზზ, ზზზ, – გამუდმებული – ზზზ – ჯიხურშიც.
დახლზე სახატავი რვეულები, საშლელები, ფანქრები, ერთჯერად ჭიქაში კალმისტრები.
„კალმისტარი“, – ფიქრობს დეა, – „თუნდაც კალმისტარი“, – ფიქრობს დეა, გაუხარელ გოგონას უღიმის, ესალმება.
საპასუხო ღიმილი დეას.
როცა გაუხარელი გოგონები იღიმიან, უფრო გაუხარელნი ჩანან რატომღაც, უფრო დაკარგულნი, იოლად მოწყვლადნი.
– დიახ, გისმენთ, – ამბობს გაუხარელი გოგონა.
„ამ გოგონას ისეთი კუსია თვალები აქვს, გეგონება, მოსაწყენმა ცხოვრებამ შეაკემსაო ორი თაფლისფერი ფოლაქი ძველ მოსასხამს“, – ფიქრობს დეა, – „რატომ მეცოდება ასე? მეცოდება და მეტირება,“ – ფიქრობს დეა, – „მაგრამ მოვიპარო უნდა, თუნდაც კალმისტარი, ერთი კალმისტარი; ღმერთო, მაპატიე!“ – ფიქრობს დეა, თაროზე შემოდებული რვეულებისკენ უთითებს:
– ის რვეულები მანახეთ! – ამბობს დეა და იძაბება იმის მოლოდინში, რომ გოგონა შეტრიალდება, ზურგს აჩვენებს და სადაცაა უნდა აწაპნოს კალმისტარი, გათავისუფლდეს.
– ცალხაზიანი გნებავთ, თუ უჯრედიანი? – ეკითხება გაუხარელი გოგონა დეას.
„სახელოში შევიცურებ, არ მეშინია, არაფრის მეშინია“, – ფიქრობს დეა, გოგონას მიმართავს:
– ცალხაზიანიც და უჯრედიანიც, თუ შეიძლება, – და ფიქრობს დეა: – „შეტრიალდი, რა, ნუ გაატრაკე საქმე!“ – და უღიმის გოგონას დეა.
გაუხარელი გოგონა ზურგს არ აჩვენებს დეას, დახლის ქვემოდან იღებს რვეულებს, დახლზე აწყობს:
– ინებეთ, – მიმართავს დეას.
– და ისინი? – თაროებისკენ უთითებს დეა.
– ერთნაირებია, ქალბატონო! – ამბობს გოგონა.
– ააა, – ამბობს დეა და თავის თავზე მოსდის ბრაზი – „ ბავშვურად გავწიწმატდი; ფუი, სირცხვილო! ფუი, დეა, სირცხვილო, სირცხვილო!“ – ფიქრობს დეა, რვეულებს ათვალიერებს, ფიქრობს: „დახლზე რომ გადავიხარო, მარჯვენა ხელი შევიცურო მარცხენა იღლიის ქვეშ, ტანით გადავეფარო და ისე ამოვაძვრინო კალმისტარი, ერთჯერადი ჭიქა არ წაიქცეს, შევძლებ? რატომ უნდა გადავიხარო დახლზე? იეჭვებს, დავიწვები; თანაც, ერთჯერადი ჭიქა მსუბუქია, წაიქცევა“, – ფიქრობს დეა, რვეულებს ათვალიერებს, მერე ეკითხება:
– სახატავი რვეულებიც მაინტერესებს, გასაფერადებელი – არა, უფრო მოზრდილებისათვის, შვილი ხატვაზე დადის… – „რამდენის მეყოლებოდა, ლუქში რომ არ ჩავნარცხებულიყავი მაშინ? ჩემი და პატიკოსი, ჩემი და პატიკოსი, ვაჟი ან გოგონა, ვაჟი ან გოგონა, სტუდენტი იქნებოდა უკვე; ფუჰ, შენი!“.. – ფიქრობს დეა, გაუხარელ გოგონას უღიმის.
– რამდენი წლისაა თქვენი შვილი? – ეკითხება გოგონა დეას.
– თორმეტი წლის გოგონა მყავს, – პასუხობს დეა, „გოგონა რატომ ვთქვი?“ – ფიქრობს დეა, – „თორმეტი წლის რატომ ვთქვი? იმიტომ, რომ გასაფერადებელი სახატავი რვეულია დახლზე, ისეთი რვეული მჭირდება, ეს თვალებდაფოლაქებული რომ შევატრიალო თაროსკენ“, – ფიქრობს დეა, გაუხარელ გოგონას უღიმის.
გაუხარელი გოგონა არ ტრიალდება თაროსკენ, დახლის ქვემოდან იღებს სახატავ რვეულს, დეას აწვდის.
– ასეთი გვაქვს, თუ გაწყობთ, – ამბობს გოგონა.
დეა სახატავ რვეულს ჩასცქერის, მხრებს იჩეჩავს, – „შენ როგორ ვერ უნდა შეგატრიალო ზურგით,“ – ფიქრობს დეა, რვეულს ფურცლავს, მერე ესმის:
– თქვენ ხომ მსახიობი ბრძანდებით?
„ვაი,“ – ფიქრობს დეა, – „მიცნობს; რატომ ვთქვი, შვილი მყავს-მეთქი“, – ფიქრობს დეა, თანაც უხარია დეას, მსახიობი რომ იცნეს მასში, უღიმის გაუხარელ გოგონას:
– დიახ, – ამბობს.
– ბავშვობისას სკოლიდან წაგვიყვანეს თეატრში, იქიდან მახსოვხართ, – იღიმის გაუხარელი გოგონა და უფრო გაუხარელი ჩანს, როცა იღიმის; დეას ებრალება ეს გოგონა და ახლა იცის, არაფერს მოიპარავს ამ ჯიხურიდან. სხვა თამაშს იწყებს:
– გიყვართ თეატრი? -ეკითხება დეა გოგონას რომელიღაც ხელშესახები, თბილი სიმაღლიდან, სადაც ავტოგრაფებს არიგებენ თაყვანისმცემლებისთვის და ვატუკუნა ახსენდება, რომელიც ბროშურის დაწერას აპირებდა დეაზე, დაფინანსება კი ვერ მოიპოვა. „ახლა ხომ ვაჩუქებდი ბროშურას ჩემი ავტოგრაფით, მაგრამ, როგორც ყოველთვის, როგორც ყოველთვის, შეგეცით ყველას!“ – ფიქრობს დეა; იმ სიმაღლიდან არ ჩამოდის, სადაც ღიმილში გაითბო ბაგე, უცქერს გაუხარელ გოგონას, გოგონა ამბობს:
– თეატრი ვის არ უყვარს, მაგრამ იშვიათად მიხერხდება; თამილა მქვია! – თამილა ხელს უწვდის დეას და აშკარად ბედნიერია თავისი სითამამით თამილა.
– სასიამოვნოა, დეა! – ხელს ხელს აგებებს დეა და ფიქრობს დეა, დეა ფიქრობს: – „ესეც ერთგვარი ავტოგრაფია, ესეც ერთგვარი ავტოგრაფია“.
– ვიცი თქვენი სახელი, – ამბობს თამილა, – ისეთი საინტერესო ცხოვრება გაქვთ, ვგიჟდები არტისტებზე!
„ერთი მე მკითხე“, – ფიქრობს დეა, მაგრამ დეას ძალიან სიამოვნებს, ვიღაც რომ გიჟდება არტისტებზე, საინტერესო ცხოვრება აქვთო, ვიღაცას რომ ჰგონია და ახლა, ამ წამს ეჩვენება, რომ მართლაც საინტერესო ცხოვრება ჰქონდა და უყვარს დეას ეს გაუხარელი თამილა და გული მოსდის, – რომ, როგორც ყოველთვის, როგორც ყოველთვის რაღაცამ შეუშალა ხელი, ვერ მოიპოვა დაფინანსება ვატუკუნამ, თორე ხომ აჩუქებდა ბროშურას თამილას, ავტოგრაფსაც წაუწერდა ბროშურაზე, თამილა კი სხვა, თამილასავით გაუხარელ გოგონასთან იტრაბახებდა, რომ ერთ მშვენიერ დღეს საკანცელარიო საქონლის ჯიხურში შეაბიჯა დეამ, გულითადი საუბარი გააბეს, შემდეგ კი მსახიობმა ბროშურა აჩუქა წარწერით.
დეას თამაშის ჟინი ეძალება:
– ჰო, – სევდანარევი ღიმილით ამბობს დეა, – ჰო, არტისტის ცხოვრებას უინტერესოს ვერ დაარქმევ – და იქვე უკივის თავში ფიქრი: „საშინლად ითამაშე ახლა! გოიმო! გოიმო! ეს ყალბი, სევდანაპკურები ღიმილი რა იყო?! გულისამრევი, ფუჰ, ფუჰ!“ – და შემკრთალი მზერა თამილასკენ, – „დავიწვი?“ – ფიქრობს დეა, – „არა, არა, ჭამა სიყალბე“, – ფიქრობს დეა, როცა თამილას კუსია თვალებში ამჩნევს შორეული მარგალიტების გამოძახილს მიწისქვეშეთში და დეამ იცის, უკვე იცის, დეა ხედავს, გრძნობს თამილას.
თამილასნაირი გოგონები თამილასნაირ გოგონებთან მეგობრობენ და მათ გაუხარელ ცხოვრებაში დიდი გამოხშირვით შემომსხლტარი ნათელი გაელვებებით იხალისებენ გაუხარელ თავის ყოფას. ისინი დაღდასმულებივით არიან – იშვიათად თხოვდებიან და თუ გათხოვდნენ, როგორც წესი – უიღბლოდ. ლოთი ქმარი, ავყია დედამთილი, ავადმყოფი შვილი, რაღაც ცუდი, აუცილებლად ცუდი, მოულოდნელი კი არა, სწორედაც მოსალოდნელი, უპირობო მზაკვრობაა მათი დაღდასმული არსებობის ხვედრი. თამილასნაირი გოგონები თამილასნაირ თავის მეგობართან ერთად ჭორიკანა ჟურნალებიდან ეზიდებიან მოსიხარულო სიხარულის, მოინტერესო ინტერესის, მობედნიერო ბედნიერების ბიჟუტერიას და როცა ტელევიზორში ხედავენ რომელიმე აღლიცინებულ არტისტს, კი არ უხარიათ, შეჰხარიან მას და დაახლოებით ამგვარად უზიარებენ შთაბეჭდილებას ერთმანეთს:
– შეხედე, რა მაიმუნია!..
– ჰო, მაგარი ვინმეა! ისე მიყვარს…
– მეც… ძალიან…