2300 წლის კერამიკის ქილა, რომელიც ქათმის დანაწევრებული ძვლებით არის სავსე, სავარაუდოდ უძველესი წყევლის შემადგენელი ნაწილი იყო, რომელსაც ძველი ათენის 55 მკვიდრი უნდა მოეკლა ან დაეტანჯა. არქეოლოგთა განცხადებით, აღმოჩენა კიდევ ერთხელ მიუთითებს, როგორ ცდილობდნენ ამ ქალაქში ჯადოს გამოყენებას.
კერამიკის ქილა და მონეტა აგორას კლასიკური სავაჭრო შენობის იატაკის ქვეშ აღმოაჩინეს, რომელსაც უძველესი ხელოსნები იყენებდნენ.
„ქილაში მოთავსებული იყო ქათმის დანაწევრებული თავის და ქვედა კიდურები“, — ამბობს იელის უნივერსიტეტის პროფესორი ჯესიკა ლამონტი.
იმ დროისათვის, ძვ. წ. დაახლოებით 300 წელს, იმ ადამიანებმა, ვინც ეს ჯადო გააკეთეს, ქილაში ასევე მოათავსეს მოზრდილი რკინის ნალი.
„ქილის გარე ნაწილი თავდაპირველად წარწერებით ყოფილა დაფარული; ეწერა 55 ადამიანის სახელი, მაგრამ ბევრი მათგანი ძლივსღა იკითხება“, — წერს ლამონტი.
მისივე განცხადებით, ნალი და ქათმის ძვლები სავარაუდოდ მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა ჯადოში. ნალები ხშირად გვხვდება უძველეს წყევლებში და განასახიერებდა წყევლის ადრესატის პარალიზებას.
დაკვლისას ქათამი 7 თვის უნდა ყოფილიყო. როგორც ლამონტი აღნიშნავს, წყევლის ავტორებს სავარაუდოდ სურდათ, რომ იმ ადამიანებს, რომელთა სახელებიც ქილაზე ეწერა, გადასცემოდათ ქათმის უმწეობა და საკუთარი თავის დაცვის უუნარობა.
ქილაში ქათმის თავი და ფეხები ერთმანეთში იყო გადაგრეხილი. მკვლევართა აზრით, წყევლის ავტორებს მიაჩნდათ, რომ ადრესატები საკუთარი სხეულის სწორედ ამ ნაწილების გამოყენების უნარს დაკარგავდნენ.
ქილაზე გაკეთებული ხელნაწერის სტილი მიუთითებს, რომ სახელები სულ მცირე ორი ადამიანის მიერ არის დაწერილი და როგორც ჩანს, მათ აშკარად კარგად უნდა სცოდნოდათ, როგორ გაეკეთებინათ ძლიერი წყევლა.
უცნობია, რა მიზნით უკეთებდნენ ისინი ამ ადამიანებს ჯადოს, მაგრამ შესაძლოა, ადგილი ჰქონდა სამემკვიდრეო დავას.
ძველ ათენში ამ საკითხზე ხშირად იმართებოდა სასამართლო პროცესები. ქილის აღმოჩენის ადგილი — ხელოსნების შენობა — მიუთითებს, რომ შესაძლოა, საქმე ეხებოდა სამუშაო შენობისათვის დავას.
„ჯადო შეიძლება იმ ხელოსნებმა გააკეთეს, რომლებიც თავად ამ სამრეწველო შენობაში მუშაობდნენ და კონფლიქტი ჰქონდათ“, — ამბობს ლამონტი.
შესაძლებელია ისიც, რომ ჯადო დაკავშირებული იყო სულ სხვა უთანხმოებასთან. ალექსანდრე მაკედონელის სიკვდილის შემდეგ მისი იმპერია დაემხო და მისმა გენერლებმა ძალაუფლებისთვის ბრძოლა დაიწყეს.
როგორც ისტორიული ჩანაწერები აჩვენებს, იმ დროისათვის, ათენზე კონტროლზე დასამყარებლად რამდენიმე დაჯგუფება იბრძოდა.
ქილა 2006 წელს აღმოაჩინეს, მაგრამ იელის უნივერსიტეტის პროფესორმა ჯესიკა ლამონტმა მისი ანალიზი და გაშიფვრა ახლახან დაასრულა.
კვლევა ჟურნალ Hesperia-ში გამოქვეყნდა.
მომზადებულია Live Science-ის მიხედვით.
