სანაცვლოდ მთრთოლვარე სიმშვიდე დაეუფლა – კუთხეში შეყუჟვის, გაუნძრევლად ყოფნის ყოვლისმომცველი სურვილი… მას ასე უფრო კარგად ესმოდა იდუმალი ხმები, სულის სიღრმეში აღძრული რექვიემი… აბზინდის ბუჩქის ჩუმი შრიალი მისთვის ქარტეხილივით ძლიერი და ყოვლის შემძვრელი იყო… ახლა იგი, მოწიფული და გამოცდილი, თვალნათლივ ხედავდა, როგორ მცირდებოდა, პატარავდებოდა მისი კაცობა, როგორ ამბობდა უარს მოქმედებაზე, ღვაწლზე, რუდუნებაზე… ოღონდ აღარ ჰქონდა წინააღმდეგობის თავი.
* * *
ახლა კი, ახლა იგი მატერიალურად იყო პასუხისმგებელი და შეცდომაც თვითონ დაუშვა – თავისი შეცდომა – ენდო ადამიანს. თუმცა, ადამიანის ნდობა ისევე ბუნებრივად ცოცხლობდა მის გულში, როგორც სუნთქავდა, ცხოვრობდა, უყვარდა მოყვასი.
მერე, ისევ ქალიშვილი წარმოიდგინა – შემკრთალი და გაცბუნებული ციდან ჩამოვარდნილი “დოვლათით”. წარმოიდგინა, თვალების ცეცებით იღებს უბიდან ჩაჭმუჭვნილ ფულს. ის გულღია, პატიოსანი ღიმილი კი შეუნარჩუნებია… იმის გამო შეუნარჩუნებია, რომ ამ პატიოსნებას არ ჰქონდა შინაარსი, ეთიკური ფესვი… უბრალოდ, ისევე ახლდა გოგონას გამომეტყველებას, როგორც თვალს ფერი… ლევ სოფიანიდის კი ეგონა, ის პატიოსანი იერი შინაგან თვისებას გამოხატავდა. გულუბრყვილოდ ეგონა.
მწარედ გაეცინა – ზის საკანში ლევ სოფიანიდი – არისტოკრატი და სნობი, მწიგნობარი და პოეტი, კაცი აღსავსე სიკეთითა და ირონიით, და იმ ქალიშვილის ბაკხიური ღამეების საზღაურს იხდის. სხვათა შეცოდების მსხვერპლი იყო ყოველთვის, სხვათა დანაშაულისა და თავნებობის მზღველი. ნუთუ იმის ხასიათში არსებობდა რაღაც აუხსნელი, საბედისწერო, რითაც თავისი ცხოვრების “ლოგიკას” ჰქმნიდა.
სარკმლის მიღმა, ტრამალზე, ქარბორბალა დაძრწოდა და თხემით ცის თავანს ეხლებოდა.
ლევ სოფიანიდი კარგად იცნობდა ტრამალს, იცოდა მისი გლუვი ერთფეროვნების ფასი და ისიც იცოდა – ადამიანი ბუნდოვნად აღიქვამს ტრამალის კიდეგანს. იქნებ ამის გამოა, მჭიდროდ რომ შემოფარგლავს თავის სამყოფელს. იგი ტრამალის სივრცესთან ერთად კი არ ცხოვრობს, ვეება უსასრულობიდან გამოყოფს პაწაწინა წრე-სივრცეს, ასე იზოლირებული, ჰერმეტულად ჩაკეტილი, მასთან ერთად დაგორავს ტრამალის ზურგზე, კვალს არ ტოვებს. სადაც დაივანებს, იქვე უმოძრაოა და ჩამყუდროებული, თითქოს ფეხი არასოდეს მოენაცვლებინოს (ლევ სოფიანიდის ხშირად უნახავს დაბანაკებული მომთაბარენი. არის მათ ბანაკში ისეთი სიმყარე, მუდმივობა და სიმყუდროვე, რომ ძნელი წარმოსადგენია, დილით თუ აიყრებიან და დაადგებიან უდაბნოს უგზო გზებს. ქარი და სილა უცებ წაშლის მათი საცხოვრისის ნაკვალევს.
ისინი კი მიდიან – ზღაპრულ ლოკოკინასავით უზარმაზარნი და უსაზღვროდ მცირენი).
დაგორავს წრე-სივრცე ტრამალზე და თან ლევ სოფიანიდის რთულ წარმოსახვასა და ბავშვურ ოცნებებს დაატარებს.
* * *
“მე ვიცი, რა არის ღიმილი, – იტყვის ერთხელ სოფიანიდი, – დაღივით მატყვია და ხშირად ჩემს ქცევას, ადამიანებთან ურთიერთობას განაპირობებს. ხან კი, შეძრწუნებით ვამჩნევ, რომ იმ ღიმილით ვიღიმები, იმ ნაცნობი და დამთრგუნველი ღიმილით.
ეს მაშინ მოხდა, აუხსნელი მსხვერპლისა და უმიზნო ზვარაკის დროს… ჯერ კიდევ ყმაწვილს თავს მოძალადეთა გუნდი მადგა.
ვიდექი დაბნეული, სინამდვილიდან გამოთიშული, სრული პროსტრაცია, რაღაცნაირი განუცდელი სიცარიელე დამეუფლა და ვიღიმებოდი. მე ვხედავდი იმ ღიმილს; მლიქვნელის, შეწყალების მავედრებლის ქვეშევრდომულ ღიმილს – საცოდავსა და უსასოს… ვხედავდი მის ანარეკლს ცივსა და გამოსარკულ თვალების ფსკერზე. ვხედავდი, მაგრამ არ შემეძლო მისი ჩამორეცხვა, ჩამოფლეთა, გაქრობა…