(ირონია – მე ხშირად ვახსენებ ამ სიტყვას. შესაძლოა იმის გამო, რომ ჩემდა უნებურად იმათ მივმართავ, ვისი უპირველესი თვისებაც ირონია იყო, ვინც რაღაც, უფრო მეტი იცოდა ცხოვრებაზე. ვიდრე ადამიანთა უმეტესობამ და არ შეეძლო, ან ძალა არ შესწევდა გამოეხატა თავისი ცოდნა).
* * *
ადამიანს, ლევ სოფიანიდი რომ ენდო, ისეთი ნათელი თვალები ჰქონდა, ისეთი პატიოსანი ღიმილი, ისე ახალგაზრდა და ხალისიანი იყო, რომ მისი შეხედვა სიხარულს ჰგვრიდა.
ეს ამბავი (ეს სასაცილო ამბავი) მრავალი წლის წინ შორეულ ტრამალზე შეემთხვა.
გეოლოგიური დაზვერვის დიდი სამმართველოს სასადილოს გამგედ მუშაობდა.
მოლარე გოგონამ სალარო გაიტაცა.
ლევ სოფიანიდი პასუხისგებაში მისცეს… ეს მაშინ უთხრეს – რისთვის ენდეო ადამიანს!
ენდო კი არა და, პირდაპირ ენით უთქმელი ლხენით აღავსებდა მოლარე გოგონას გულღია სიცილი; დილით, სასადილოს კარს რომ შეაღებდა და ქალიშვილის თვალებს წააწყდებოდა, მის ფამილარულ – გამარჯობა, ლიოვკას – მოისმენდა, სულაც ავიწყდებოდა, ზურგს უკან გადახრუკული ტრამალი რომ გაწოლილიყო და თავადაც ერთი საცოდავი სასადილოს გამგე ბრძანდებოდა.
“ლიოვკას ოაზისი”, – დაარქვა ვიღაცამ სასადილოს, კარბიდის, რეზინის და ბრეზენტის სუნით გაჟღენთილ ბარაკს, მჟავე კომბოსტოსა და დაობებული, გამხმარი თევზის სურნელს რომ მიმოფენდა ირგვლივ…
ოაზისი მოიშალა… მთელი კვირის ნავაჭრი (ჩიტი ბრდღვნად არც ღირდა) მოხვეტა იმ ქათქათა გოგონამ და გაუჩინარდა.
ლევ სოფიანიდი დააპატიმრეს.
ხმა არ ამოუღია, მხოლოდ მხრები აიჩეჩა. ერთხელ უკვე განვლო ეს გზა, ადრე სიჭაბუკისას. ოღონდ მაშინ იმდენად დასჩლუნგებოდა შეგრძნებები, რომ თითქმის არაფერს აღიქვამდა, ავტომატივით ასრულებდა – რასაც ეტყოდნენ, მიჰყვებოდა დინებას, არ შეყოვნებულა, არ ჩაკვირვებია თავს… მაშინ იგი ერთიანად მოიქცია ქვეშ და გასრისა უბედურებამ და არ ჰქონდა დრო წვრილმანთა გასარჩევად…
მთვარეულივით მიდიოდა ქარაფის კიდეზე და მხოლოდ ერთს ცდილობდა, როგორმე შეენარჩუნებინა წონასწორობა, უფრო სწორად, წონასწორობის ილუზია. ეს მაშინ… ახლა მშვიდმა და დამცინავმა შეაბიჯა საკანში. ისეთი დაუვიწყარი, ნაცნობი ჰაერი შემოეგება, რომ შედგა და ღრმად ჩაისუნთქა… ახლა ლევ სოფიანიდის ბედმა ერთხელაც არგუნა მოცალეობა და ფიქრის დრო; მანაც განსაცვიფრებელი და პაწია ჭეშმარიტებები აღმოაჩინა.
მოირთხა ფეხი საკანის კუთხეში და ყური მიუგდო მივიწყებულ ჩქამს – ზედამხედველის ნაბიჯების ხმას ტალანში, ჭერიდან გადმოცვენილი ნესტის ჭიების ტკაცანს ცემენტის იატაკზე; ყურს უგდებდა დუმილსა და ჰაერის რხევას. ჰაერს ჰქონდა ხმა და ფერი… ჰაერი უამრავი ნაკადისგან შედგებოდა და ყოველი მათგანი ცალკე გახსენებას აღძრავდა.
იგი მძაფრად გრძნობდა ნაკადთა სიუხვეს და მათ კავშირს მისი არსებობის სხვადასხვა მონაკვეთთან. ისე ცხადლივ მიჰყვებოდა მოგონება ამ შეხუთულ არეში მქროლავ ყოველ პაწია სიოს, რომ კვლავ დაიწყო თავისი უსაზმნო და დაუსრულებელი ხეტიალი წარსულსა და აწმყოს შორის, და როგორც ყველა კარგამოკეტილი კაცისთვის, მისთვისაც აღარ არსებობდა დანაწევრებული სივრცე, მანძილი საგანთა შორის… იგი მიხვდა, საოცრად არამდგრადი ყოფილა ყოველივე, რასაც ცხოვრებას ეძახდა – ირონიულად პირობითი, თურმე იოლად დაიკარგება გადაადგილების, მოძრაობის, თავისუფალ ყოფის უფლება, თურმე ფერი, ბგერა, მელოდია არსებობს იმდენად, რამდენადაც აქტიური იქნება მათ მიმართ და ამ აქტივობის დაკარგვა, თუ შეიძლება ასე ითქვას, ესთეტიკური წამებაა.