რამდენიმე თვის წინ გამოქვეყნებული შავი ხვრელის მოვლენათა ჰორიზონტის პირდაპირი ფოტო ნამდვილად უდიდესი სამეცნიერო მიღწევა იყო. თუმცა, მისი გადაღება უკიდურესად რთული აღმოჩნდა და თანაც, მიღებულ სურათს შედარებით დაბალი რეზოლუცია აქვს.
მეთოდები და ტექნოლოგიები მომავალში აუცილებლად დაიხვეწება და ეჭვგარეშეა, შავი ხვრელის პირდაპირი ფოტოები თანდათან უფრო გაუმჯობესდება. შავი ხვრელის კვირეულის ფარგლებში, ნასამ ახალი ვიზუალიზაცია შექმნა; სწორედ ასეთ გამოსახულებას უნდა ველოდოთ მომავალში, როცა მატერიის ჭამის პროცესში მყოფ შავ ხვრელს უკეთესი ტექნოლოგიებით გადაიღებენ.
დიდი გალაქტიკების ცენტრში განთავსებულია სუპერმასიური შავი ხვრელი. უცნობია, როგორ მოხვდნენ ისინი იქ. კოსმოლოგიის წინაშე მდგარ ერთ-ერთ უდიდეს შეკითხვას წარმოადგენს რომელი გაჩნდა პირველად — შავი ხვრელი თუ მისი მასპინძელი გალაქტიკა.
თუმცა, დანამდვილებით ვიცით, რომ ისინი უზარმაზარია, აქვთ ჩვენს მზეზე მილიონობით და მილიარდობით მეტი მასა. ვიცით, რომ მათ შეუძლიათ აკონტროლონ ვარსკვლავთა დაბადების პროცესი; ვიცით ისიც, რომ როდესაც ისინი იღვიძებენ და მატერიის ჭამას იწყებენ, სამყაროს ერთ-ერთი ყველაზე კაშკაშა ობიექტები ხდებიან. ათწლეულების განმავლობაში, თანდათან ასევე გავარკვიეთ შავი ხვრელთა დინამიკის ზოგიერთი უცნაური მახასიათებელი.
შავი ხვრელის პირველი სიმულირებული ფოტო 1978 წელს შექმნა ფრანგმა ასტროფიზიკოსმა ჟან-პიერ ლუმინმა, რისთვისაც მან 196-იანი წლების ტრანზისტორული კომპიუტერი IBM 7040 გამოიყენა. საოცარია, როგორ ჰგავს მის მიერ მიღებული გამოსახულება ნასას შექმნილ ახალ სიმულაციას.
ორივე სიმულაციაში ცენტრში ხედავთ შავ წრეს. ეს გახლავთ მოვლენათა ჰორიზონტი — წერტილი, რომელზეც ელექტრომაგნიტურ რადიაციას, მათ შორის სინათლეს, რადიოტალღებსა და რენტგენულ სხივებს სიჩქარე აღარ ჰყოფნით, რათა შავი ხვრელის გრავიტაციას გაექცნენ.
შავი ხვრელის ცენტრის გასწვრივ მოჩანს მის გარშემო მბრუნავი მატერიის დისკო, ზუსტად ისე, როგორც წყალი ჩადის დრენაჟში. ამ დროს ხახუნის შედეგად წარმოიქმნება იმდენად ძლიერი რადიაცია, რომ მისი გარკვეული ნაწილის დაფიქსირება ტელესკოპებითაც შეგვიძლია. სწორედ ეს ვიხილეთ გალაქტიკა M87-ის შავი ხვრელისთვის გადაღებულ ფოტოზე.
მოვლენათა ჰორიზონტის გარშემო ხედავთ ფოტონების უბადლო წრეს, მის გარშემო კი მბრუნავ სინათლეს. ეს სინათლე სინამდვილეში მოდის შავ ხვრელს მიღმა არსებული აკრეციის დისკოდან, მაგრამ გრავიტაცია იმდენად ძლიერია, რომ სივრცე-დროს ის მოვლენათა ჰორიზონტის გარშემოც ამრუდებს და ღუნავს სინათლის გზას შავი ხვრელის გარშემო.
ასევე ჩანს, რომ აკრეციის დისკოს ერთი მხარე მეორეზე უფრო კაშკაშაა. ამ ეფექტს რელატივისტურ დასხივებას უწოდებენ და გამოწვეულია დისკოს ბრუნვით. დისკოს ის ნაწილი, რომელიც ჩვენი მიმართულებით მოძრაობს, უფრო კაშკაშაა, რადგან მოძრაობს თითქმის სინათლის სიჩქარით. ეს მოძრაობა სინათლის ტალღის სიგრძეში წარმოქმნის სიხშირის ცვლილებას. ამას დოპლერის ეფექტს უწოდებენ.
ის მხარე კი, რომელიც ჩვენგან უკუმიმართულებით მოძრაობს, უფრო მკრთალია, რადგან ამ მოძრაობას საპირისპირო ეფექტი აქვს.
ასეთი სიმულაციები მეცნიერებს შავ ხვრელთა გარშემო არსებული ექსტრემალური ფიზიკის შესწავლაში ეხმარება. ამ სიმულაციის საშუალებით, შეგიძლიათ უკეთ გაიგოთ, რას ხედავთ შავი ხვრელის პირველ პირდაპირ ფოტოზე, რომელიც გალაქტიკა M87-ის სუპერმასიური შავ ხვრელს ასახავს.
მომზადებულია nasa.gov-ის მიხედვით.
