დაახლოებით 120 მილიონი წლის წინ, თანამედროვე ჩინეთის ტერიტორიაზე, უძველეს ტყეებში ბინადრობდნენ დაახლოებით ყვავის ზომის ოთხფრთიანი დინოზავრები, სახელად მიკრორაპტორები (Microraptors).
მიუხედავად იმისა, რომ მეცნიერებს მიკრორაპტორის რამდენიმე ეგზემპლარი აქვთ შესწავლილი, ამ ბუმბულებიანი, ფრინველის მსგავსი არსებების შესახებ ჯერ მაინც ბევრი არაფერი ვიცით, მათ შორის არც ის, რას და როგორ ჭამდნენ ისინი.
ახლახან აღმოჩენილ წარმოუდგენლად იშვიათი ნამარხის მუცელში, მეცნიერებმა ერთ-ერთი ინდივიდის უკანასკნელ სადილს მიაგნეს. საოცარია, მაგრამ ის ძუძუმწოვარი აღმოჩნდა.
„თავდაპირველად ვერ ვიჯერებდი. მიკრორაპტორის ჩონჩხში იმალებოდა ბრწყინვალედ შემონახული, მღრღნელის მსგავსი ციცქნა ძუძუმწოვრის სანტიმეტრის სიგრძის ფეხი“, — ამბობს კანადის მაკგილის უნივერსიტეტის პალეონტოლოგი ჰანს ლარსონი, რომელმაც ეს ნამარხი ჩინეთში, მუზეუმის კოლექციის ნიმუშების დათვალიერებისას აღმოაჩინა.
მისი განცხადებით, ეს აღმოჩენა ჩვენს ხელთ არსებული ერთადერთი მყარი მტკიცებულებაა ამ დიდი ხნის წინ გადაშენებული ცხოველის კვების რაციონის შესახებ.
მიკრორაპტორის პირველი ნამარხი 2000 წელს ჩინეთის პროვინცია ლიაონინში აღმოაჩინეს. ჩვენთვის ცნობილია მათი სამი სახეობა, რომლებიც ადრეულ ცარცულ პერიოდში ბინადრობდნენ; ზემოთ ხსენებული ნამარხი სახეობა Microraptor zhaoianus-ს ეკუთვნის.
მიკრორაპტორები ერთ-ერთი პირველი დინოზავრებია, რომლებიც ბუმბულებით დაფარული ფრთებით აღმოაჩინეს, ორივე მკლავსა და ფეხზე; ცნობილ ბუმბულებიან დინოზავრ არქეოპტერიქსთან ერთად, ამ აღმოჩენამ უფრო გამყარა თეორიები, რომელთა მიხედვითაც, თანამედროვე ფრინველები დინოზავრების კატეგორიის ახლო ნათესავები არიან.
ზოგიერთი კვლევა აჩვენებს, რომ მიკრორაპტორებს ფრენა უნდა შესძლებოდათ, მაგრამ ზოგადად მიჩნეულია, რომ ისინი ფრთებს უფრო სრიალისთვის იყენებდნენ.
ამ დრომდე დადასტურებული იყო, რომ პატარა დინოზავრები ჭამდნენ მხოლოდ ფრინველებს, თევზსა და ხვლიკებს; ასევე მიიჩნეოდა, რომ ისინი მსხვერპლს ხეებიდან ესხმოდნენ თავს და ისე იჭერდნენ.
ახალი აღმოჩენა ამ იდეას აფართოებს და მიუთითებს, რომ დიდი ალბათობით, ისინი ოპორტუნისტული მჭამელები იყვნენ — მიირთმევდნენ როგორც ლეშს, ისე ნადირობდნენ სხვადასხვა სახის ხერხემლიანზეც.
„მიკრორაპტორის ნამარხების მუცლებში უკვე აღმოჩენილი გვაქვს თევზის, ჩიტისა და ხვლიკის ნაწილები. ახალი აღმოჩენით, მათ კვების რაციონს პატარა ძუძუმწოვარიც დაემატა, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ ეს დინოზავრები ოპორტუნისტი მჭამელები იყვნენ და საკვებს დიდად არ არჩევდნენ“, — ამბობს ლარსონი.
ეს ცნობა საკმაოდ მნიშვნელოვანია, რადგან მიუხედავად იმისა, რომ გენერალისტი ხორცისმჭამელები საკმაოდ გავრცელებულია და დღევანდელი ეკოსისტემების მნიშვნელოვანი მასტაბილიზებლები არიან, ეს შეიძლება მთლად პირველი მტკიცებულება იყოს დინოზავრების ეკოსისტემაში გენერალისტი ხორცისმჭამელებისა“, — წერენ მკვლევრები.
უკიდურესად იშვიათია, იპოვო დინოზავრის ნამარხი, რომლის მუცელშიც მისი უკანასკნელი სადილია შემონახული. ამ დრომდე აღმოჩენილ ხორცისმჭამელ დინოზავრთა ყველა ნამარხს შორის, მხოლოდ ოც ეგზემპლარშია აღმოჩენილი მათი უკანასკნელი საჭმელი.
მათი კვების რაციონის გარკვევა კიდევ უფრო გვეხმარება იმის წარმოდგენაში, როგორი შეიძლება ყოფილიყო მსოფლიო 120 მილიონი წლის წინ; ამას გარდა, მეცნიერებს მნიშვნელოვან ცნობებს აწვდის იმის შესახებაც, ზუსტად როგორ გადაშენდნენ ისინი, გარკვეული ნაწილი კი თანამედროვე ფრინველებად ჩამოყალიბდა.
კვლევა The Journal of Vertebrate Paleontology-ში გამოქვეყნდა.
მომზადებულია mcgill.ca-სა და ScienceAlert-ის მიხედვით.
