„საარჩევნო კოდექსში“ ცვლილებები არსებითად ეფუძნება ეუთო/ოდირის რეკომენდაციებს,- ამის შესახებ საპარლამენტო უმრავლესობის წარმომადგენლემა, ირაკლი კობახიძემ განაცხადა.
როგორც ირაკლი კობახიძემ აღნიშნა, ათი ძირითადი რეკომენდაციიდან პირველი ეხება საარჩევნო კანონმდებლობის ყოვლისმომცველ, ფუნდამენტურ გადახედვას.
„თქვენ იცით, რომ არასდროს ისე ფუნდამენტურად არ გადასინჯულა საარჩევნო კანონმდებლობა, როგორც მოხდა ამ წლის განმავლობაში. ჩვენ გვაქვს ახალი საარჩევნო სისტემა 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის და შეგვაქვს ასევე ფუნდამენტური ცვლილებები როგორც „საარჩევნო კოდექსში“, ასევე მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ ორგანულ კანონში. ანუ პირველი რეკომენდაცია ყოვლისმომცველი გადახედვა-გადასინჯვა არის ზედმიწევნით შესრულებული“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
მისივე თქმით, კიდევ ერთი რეკომენდაცია შეეხებოდა საარჩევნო კომისიებსა და საარჩევნო კომისიის წევრთა სწორად შერჩევას.
„ამ კუთხით გვაქვს ძალიან მნიშვნელოვანი ცვლილებები. კერძოდ, დაზუსტებულია კრიტერიუმები, რომელთა საფუძველზეც შეირჩევიან საუბნო-საარჩევნო კომისიის წევრები. გვაქვს მნიშვნელოვანი ცვლილებები ინტერესთა კონფლიქტთან დაკავშირებით. ეუთო/ოდირის რეკომენდაციებში ასევე საუბარი იყო, რომ სასურველია საარჩევნო ადმინისტრაციის მეტი პროფესიონალიზაცია. დღეს თუ არის, მაგალითად, პროფესიული ნიშნით შერჩეული ექვსი წევრი საარჩევნო ადმინისტრაციის ყველა დონეზე, ხოლო ექვსი პარტიული ნიშნით შერჩეული, მათი რეკომენდაცია იყო, რომ მთლიანად ყოფილიყო პროფესიული ნიშნით გამწესებული ყველა წევრი. თუმცა, შეგახსენებთ, რომ არც ერთი პოლიტიკური პარტია ასეთ რეკომენდაციას არ დაეთანხმა. პოლიტიკური პარტიების ინტერესებშია, ჰყავდეთ წარმომადგენელი საარჩევნო კომისიებში. აქედან გამომდინარე, შედგა პარტიული კონსენსუსი იმასთან დაკავშირებით, რომ ამ ნაწილში ეუთო/ოდირის რეკომენდაცია არ ყოფილიყო გაზიარებული“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
რაც შეეხება ადმინისტრაციული რესურსების გამოყენებას და მასთან დაკავშირებული დავების გადაწყვეტას, როგორც კობახიძემ აღნიშნა, აქ განსაკუთრებული ყურადღება გამახვილებული იყო ვადებზე.
„როგორც მოგეხსენებათ, ვადები არის შეკვეცილი, დაზუსტებული, რაც უზრუნველყოფს, რომ უფრო სწრაფად და ეფექტიანად იქნება განხილული შესაბამისი საკითხები სხვადასხვა ინსტანციის მიერ, მათ შორის, მართლმსაჯულების მიერაც“, – აღნიშნა ირაკლი კობახიძემ.
მისივე განცხადებით, კიდევ ერთი რეკომენდაცია ეხებოდა სიძულვილის ენასა და ქსენოფობიას.
„იყო რეკომენდაცია, რომ უფრო მეტი სიცხადე ყოფილიყო შეტანილი ამ კუთხით საარჩევნო კოდექსში. ჩვენ შესაბამისი ფორმულირება შევიმუშავეთ, რათა შეგვესრულებინა ეუთო/ოდირის მეოთხე რეკომენდაცია, თუმცა ამ რეკომენდაციის შესრულების წინააღმდეგ წავიდნენ არასამთავრობო ორგანიზაციები და ოპოზიციური პარტიები. შესაბამისად, კიდევ ერთხელ, ნახევრად ხუმრობით უნდა აღვნიშნოთ, რომ გაიმარჯვა სიძულვილმა და ქსენოფობიამ, დამარცხდა ის რეკომენდაცია, რომელიც წარმოდგენილი იყო ეუთო/ოდირის მხრიდან“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
მისივე თქმით, მორიგი რეკომენდაცია შეეხება დაფინანსების ეფექტურად ზედამხედველობას.
„ამ კუთხით უნდა გავუსვა ხაზი ძალიან კარგ თანამშრომლობას აუდიტის სამსახურთან. მათთან გვქონდა მჭიდრო კონსულტაციები, რომლის საფუძველზეც მნიშვნელოვნად დაიხვეწა ის მექანიზმები, რომლებიც სამსახურს მისცემს ფინანსების ეფექტიანად კონტროლის და მონიტორინგის განხორციელების საშუალებას“, – აღნიშნა ირაკლი კობახიძემ.
მისი განცხადებით, კიდევ ერთი რეკომენდაციის თანახმად, მედიის მარეგულირებელი ორგანოს გადაწყვეტილებები უნდა ყოფილიყო ხელმისაწვდომი, ასევე საჯარო სხდომების დროს უნდა ყოფილიყო მიღებული ასეთი გადაწყვეტილებები.
მისივე თქმით, ეს რეკომენდაციები არის ასახული წარმოდგენილ პაკეტში.
როგორც კობახიძემ აღნიშნა, ერთ-ერთ რეკომენდაციაში საარჩევნო დავების გადაწყვეტასა და საკანონმდებლო ჩარჩოს გადახედვაზეა საუბარი.
„ამ კუთხით გვაქვს ასევე მნიშვნელოვანი ცვლილებები – ვადები არის დაზუსტებული, რაც მოგვცემს დავების ეფექტიანად გადაწყვეტის საშუალებას. ერთადერთი წინადადება, რაც ითქვა საკომიტეტო მოსმენის დროს, იყო გადათვლის საკითხი საოლქო-საარჩევნო კომისიებში, თუმცა ჩვენ წარმოვადგინეთ ზუსტი ინფორმაცია, როგორ წარიმართება ეს პროცესი საუბნო-საარჩევნო კომისიებში. არის შემთხვევები, როდესაც უბანზე ათჯერაც კი ითვლება ხმები, ასეთი საი შემთხვევა იყო მაგალითად, 2018 წლის არჩევნებზე. არის არაერთი შემთხვევა, როდესაც მეტჯერ გადაუთვლიათ საარჩევნო უბნებზე ხმები და იცით, რომ ამ პროცესს ესწრება უამრავი დამკვირვებელი, მათ შორის, არასამთავრობო სექტორიდან, პოლიტიკური პარტიებიდან, მედიასაშუალებების წარმომადგენლები, კომისიის წევრები ჰყავთ ოპოზიციურ პარტიებს. შესაბამისად, სრული დაკვირვების ქვეშ ხდება როგორც დათვლა, ასევე გადათვლა. აქედან გამომდინარე, ვერ ვხედავთ მიზანშეწონილობას, რომ დამატებით ოლქმა კიდევ ერთხელ გადათვალოს უბანზე მრავალგზის, ყველა პარტიის, არასამთავრობო ორგანიზაციების, დამკვირვებლების მონაწილეობით უკვე დათვლილი შედეგები. აქედან გამომდინარე, ეს რეკომენდაცია შეგვიძლია ჩავთვალოთ შესრულებულად. არის ასახული შესაბამისი რეგულაციები ასახული შესაბამის კოდექსში. კიდევ რეკომენდაციაში საუბარია არა კანონმდებლობაზე, არამედ კანონის სათანადო გამოყენებაზე, შესაბამისად, ეს რეკომენდაცია უშუალოდ კანონში ვერ იქნებოდა ასახული“, – განმარტა ირაკლი კობახიძემ.
მისი თქმით, კიდევ ერთი რეკომენდაცია ეხება სიჩუმის პერიოდს და ე.წ. პერიმეტრს. „სიჩუმის პერიოდთან დაკავშირებით ზუსტდება ის რეგულაციები, რომელიც უკავშირდება სიჩუმის დღის სათანადო მოწესრიგებას. მათ შორის, მესიჯების დაგზავნა იკრძალება არჩევნების დღეს, მთელი რიგი მნიშვნელოვანი შეზღუდვები არის დაწესებული. რაც შეეხება პერიმეტრს, აქაც გვაქვს მნიშვნელოვანი სიახლე, კერძოდ, დაუშვებლად არის მიჩნეული პერიმეტრში ამომრჩევლის ფიზიკურად შეფერხება, ასევე პერიმეტრში სააგიტაციო მასალების განთავსება. ეს, ბუნებრივია, გააუმჯობესებს საარჩევნო გარემოს არჩევნების დღეს“, – აღნიშნა კობახიძემ.
მისივე თქმით, ძირითადი რეკომენდაცია ეხებოდა მეორე ტურის ყველა ასპექტის მკაცრ, სათანადო მოწესრიგებას და მისივე განცხადებით, ესეც ზედმიწევნითაა გათვალისწინებული და ასახული საარჩევნო კოდექსში.
„გვაქვს უამრავი ახალი რეგულაცია, რითაც ზუსტდება ყველა ნორმა, რომელიც უკავშირდება მეორე ტურის დანიშვნასა და ჩატარებას. ძირითადი რეკომენდაციები, როგორც ნახეთ, სათანადოდ არის ასახული ჩვენ მიერ წარმოდგენილ პაკეტში. რაც შეეხება სხვა რეკომენდაციებს, აქ არის საუბარი საარჩევნო კომისიებზე, ქვედა დონეზე, საუბნო-საარჩევნო კომისიების დაკომპლექტების წესი არის არსებითად, თვისებრივად დახვეწილი. ერთ-ერთ რეკომენდაციაში საუბარია ისეთ საკითხზე, რაც უკვე კონსტიტუციით არის მოწესრიგებული. შესაბამისად, ამას ვერ შევეხებოდით და თვითონ რეკომენდაციის შინაარსიც იყო გაუგებარი. კონსტიტუციაში გვიწერია, რომ (არაპირდაპირ რომ ვთქვათ), ფსიქიატრიულ საავადმყოფოებში არ ტარდება არჩევნები და რეკომენდაცია იყო, რომ ეს სხვანაირად მოწესრიგებულიყო, თუმცა რატომ და როგორ, ეს არ ვიცით, კონსტიტუციით არის ეს საკითხი მოწესრიგებული“, – აღნიშნა ირაკლი კობახიძემ.
მისი თქმით, რეკომენდაციაში საუბარია იმაზეც, რომ ხმის მიცემის საშუალება უნდა მიეცეს ამომრჩეველთა მაქსიმალურად ფართო წრეს.
„აქაც გვაქვს გარკვეული დაზუსტებები, მათ შორის, შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთათვის გათვალისწინებულია სპეციალურ ზონები იმისათვის, რომ შეუფერხებლად მოახერხონ არჩევნებში მონაწილეობა. რეკომენდაცია შეეხებოდა იმას, რომ ორმაგ მოქალაქეობასთან დაკავშირებული შეზღუდვები უნდა ყოფილიყო გადახედილი. ჩვენ შევახსენეთ ოდირს, რომ ასეთი შეზღუდვა საერთოდ არ არის დაწესებული. საქართველოში არის სამი თანამდებობა, რომელზეც დაუშვებელია ორმაგი მოქალაქეების არჩევა. ასეთია პრეზიდენტი, პრემიერი და პარლამენტის თავმჯდომარე. ეს პირდაპირ წერია კონსტიტუციაში. არც ერთ სხვა შემთხვევაში ორმაგ მოქალაქეებს არ ეკრძალებათ რაიმე არჩევითი თანამდებობის დაკავება, მათ შორის, არც პარლამენტში. შესაბამისად, აქ იყო უზუსტობა გაპარული და, ბუნებრივია, ასეთ რეკომენდაციას ვერ ავსახავდით წარმოდგენილ პაკეტში. მხარდამჭერთა ხელმოწერების შემოწმებასთან დაკავშირებით ითხოვდნენ რეგულაციების გამკაცრებას, დაზუსტებას. როგორც მოგეხსენებათ, სანქციების ნაწილში გვაქვს მნიშვნელოვანი დაზუსტება. აქედან გამომდინარე, ეს რეკომენდაციაც ასახული გვაქვს. ეუთო/ოდირი მოითხოვდა, რომ კანდიდატებისთვის გამოყოფილი რესურსები სხვა კანდიდატების სასარგებლოდ არ ყოფილიყო გამოყენებული, მათ შორის, უფასო საეთერო დროის ნაწილში. აქ იყო ოპოზიციის ძალიან სერიოზული წინააღმდეგობა. ოპოზიციას არ სურდა, რომ გაგვეთვალისწინებინა ეს რეკომენდაცია, თუმცა წინააღმდეგობის მიუხედავად, მაინც იქნა ასახული საარჩევნო კოდექსში და აქაც მნიშვნელოვნად დაიხვეწა შესაბამისი რეგულაციები. კიდევ ერთი რეკომენდაცია ეხება შესაბამისი ორგანოების დროულ რეაგირებას დაშინებაზე და ა. შ. ეს არ არის საარჩევნო კოდექსთან დაკავშირებული რეკომენდაცია, შესაბამისად, პაკეტში ვერ იქნებოდა ასახული“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
მისი თქმით, რეკომენდაცია ეხება წინასაარჩევნო კამპანიის დაფინანსების გამჭვირვალობის უზრუნველყოფას.
„როგორც მოგახსენეთ, აუდიტის სამსახურთან ერთად, ჩვენ გავიარეთ დეტალურად ყველა ნორმა და სერიოზული დაზუსტებები და შესწორებები გვაქვს ამ ნაწილში. რაც შეეხება უფასო და ფასიანი დროის გამოყოფის საკითხების უკეთეს მოწესრიგებას, ასევე დებატებში მონაწილეობის საკითხის უკეთესად მოწესრიგებას, აქაც ზედმიწევნით არის ყველა ეს რეკომენდაცია ასახული“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ. კიდევ ერთ რეკომენდაციასთან დაკავშირებით მომხსენებელმა აღნიშნა, რომ მედიასაშუალებები პასუხს არ უნდა აგებდნენ მათ მიერ ეთერში გაშვებული პოლიტიკური რეკლამის შინაარსზე. „ეს რეკომენდაცია არის გათვალისწინებული. აქ იყო სხვადასხვა მოსაზრება, თუმცა ჩვენ მივყევით ამ რეკომენდაციას. რეკომენდაციაა, რომ არ უნდა მოხდეს საარჩევნო ან სხვა სუბიექტების მიერ ადგილობრივი სადამკვირვებლო სისტემის ბოროტად გამოყენება. როგორც მოგეხსენებათ, ჩვენ შეზღუდვები დავაწესეთ. მაგალითად, არ შეიძლება ერთმა და იგივე ორგანიზაციამ ორზე მეტი წარმომადგენელი წარადგინოს რომელიმე საარჩევნო უბანზე და ა. შ. ანუ, გვაქვს მნიშვნელოვანი დაზუსტებები და ესეც არის სათანადოდ ასახული ამ პაკეტში. საჩივრების დაჩქარებული წესით განხილვა, ესეც დავაჩქარეთ, როგორც მოგახსენეთ და არის ასახული პაკეტში. 24-ე პუნქტი ეხება ტრენინგებს და ეს კანონმდებლობაში ვერ აისახებოდა, რადგან რეალურად ცესკო უზრუნველყოფს ტრენინგების სათანადოდ ჩატარებას. რაც შეეხება კენჭისყრის დღეს. ცალკე რეკომენდაციაა შეზღუდული შესაძლებლობების პირებისთვის ხმის მიცემის უფლების შესაძლებლობის მინიჭებაზეა საუბარი და ესეც არის წარმოდგენილი და ასახული“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
კიდევ ერთ რეკომენდაციაში, როგორც კობახიძემ აღნიშნა, საუბარია კომისიის წევრთა ინსტრუქტაჟზე ცესკო-ს მხრიდან და ესეც პრაქტიკული რეკომენდაციაა და არა კანონში ასასახი.
„დაბოლოს, კიდევ ერთი რეკომენდაცია შეეხებოდა საარჩევნო ბიულეტენების ნამდვილობასთან დაკავშირებით დამატებითი დაზუსტებების შეტანას. აქ გვქონდა ინიციატივები, თუმცა დაზუსტების წინააღმდეგ წავიდნენ არასამთავრობო ორგანიზაციები და ოპოზიციური პარტიები და ის ვერ აისახა საარჩევნო კოდექსში“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
