მრავალწლიანი სტაგნაციის შემდეგ, ალცჰაიმერის სამკურნალო პრეპარატებზე მუშაობა განახლდა.
ფარმაცევტული გიგანტის, Eli Lilly-ს განცხადებით, მისმა ექსპერიმენტულმა პრეპარატმა Donanemab-მა წარმატებით შეანელა კოგნიტური და ფუნქციური დაქვეითება ალცჰაიმერის ადრეული ეტაპის მქონე პაციენტებში, რაც დიდ იმედს წარმოადგენს იმ ფონზე, როდესაც დღეს ამ დაავადების სამკურნალო კარგი მედიკამენტი არ არსებობს. კომპანიის განცხადებით, აშშ-ის მარეგულირებლებს მონაცემებს ივნისის ბოლომდე გაუგზავნის და იმედი აქვს, რომ მომავალი წლის პირველ ნახევარში, ავტორიზაციასაც მიიღებს.
აღსანიშნავია, რომ რამდენიმე თვის წინ, აშშ-ის სურსათისა და მედიკამენტების ადმინისტრაციამ (FDA) დაჩქარებული წესით დაამტკიცა ალცჰაიმერის ასეთივე პრეპარატი, სახელად Leqembi, რომელიც კომპანია Biogen-მა და Eisai-მ შექმნეს. ეს პრეპარატი ზომიერად ანელებს ალცჰაიმერის პროგრესს ადამიანებში, რომლებსაც დაავადების ადრეული ეტაპი აქვთ.
ალცჰაიმერის დიაგნოზი დაახლოებით 6,5 მილიონ ამერიკელს აქვს და ამჟამად არ არსებობს პრეპარატი, რომელიც ადამიანს მისგან ბოლომდე განკურნავს.
Eli Lilly-მ ცდებში ძირითადად შეისწავლა, რა გავლენა მოახდინა მისმა პრეპარატმა პაციენტების მიერ ყოველდღიური ამოცანების შესრულებაზე, მაგალითად, მანქანის მართვასა და სადილის მომზადებაზე, როგორც ამას ალცჰაიმერის დაავადების რეიტინგის სკალა (iADRS) ზომავს. ბოლო ფაზის კვლევაში 1182 ადამიანი მონაწილეობდა და აღმოჩნდა, რომ 18 თვის განმავლობაში, დაავადების მაჩვენებელი 35 პროცენტით შემცირდა.
„ეს გახლავთ ალცჰაიმერის დაავადების პრეპარატის კლინიკური ცდების მესამე ფაზის პირველი კვლევა, რომელმაც 35-პროცენტიანი კლინიკური და ფუნქციური შემცირება აჩვენა. შედეგად, ეს ამ სფეროში ყველაზე კარგი მაჩვენებელია ამ დროისათვის. ნაკლები პროგრესირება ნიშნავს მეტ დროს პაციენტებისთვის“, — ამბობს კომპანიის წარმომადგენელი დაუნ ბრუკსი.
ცდებში, პაციენტების ნახევარს, რომლებმაც Donanemab-ი მიიღეს, მკურნალობის დაწყებიდან ერთი წლის შემდეგ არ აღენიშნებოდათ ალცჰაიმერის სიმპტომების გაუარესება, მაშინ, როცა პლაცებომიღებულ პაციენტთა 71 პროცენტს დაავადების პროგრესირება აღენიშნათ.
პაციენტებს და მათ ექიმებს მოუწევთ შეაფასონ პრეპარატის სარგებელი გარკვეული სერიოზული გვერდითი ეფექტების წინააღმდეგ. ცდებისას დადგინდა, რომ პრეპარატი მიღებამ შეიძლება გამოიწვიოს თავის ტვინის შეშუპება ან სხვა პათოლოგიები. მიუხედავად იმისა, რომ შემთხვევათა უმეტესობა სერიოზული არ არის, კომპანია აცხადებს, რომ სულ მცირე ორი პაციენტის სიკვდილი სწორედ ამ გვერდით ეფექტებთან იყო დაკავშირებული.
Leqembi-ის მსგავსია Donanemab-ის მოქმედების პრინციპიც — თავის ტვინში ამცირებს იმ ცილების დონეს, რომლებიც ალცჰაიმერის პროგრესირებას იწვევენ. ცდებში პაციენტები Donanemab-ს იქამდე იღებდნენ, ვიდრე სკანირება არ აჩვენებდა, რომ მათ ტვინში უკვე აღარ იყო ეს ცილები, სახელად ბეტა-ამილოიდები.
მეორე მხრივ, პრეპარატი Leqembi უფრო ხანგრძლივი გამოყენებისთვის არის განკუთვნილი. donanemab-ის მიღება ოთხ კვირაში ერთხელ ხდება, Leqembi-ს კი ორ კვირაში ერთხელ.
კლინიცისტები და ანალიტიკოსები, Leqembi-სა და donanemab-ის მონაცემებს გამოიკვლევენ, რათა გამოავლინონ თითოეული წამლის უპირატესობები და უარყოფითი მხარეები. ცდების ბოლო ფაზაში, 18-თვიანი მკურნალობის შემდეგ, Leqembi-მ კოგნიტური გაუარესების მაჩვენებელი პაციენტებში 27 პროცენტით შეანელა. ამავე საზომით, რომელსაც CDR-SB-ს უწოდებენ, donanemab-ის მაჩვენებელი 36 პროცენტია.
მომზადებულია Business Insider-ის მიხედვით.
