ფერენც ლისტის ფანებიდან ბიტლომანიამდე… დღევანდელი ფანების წინაპრები ჯერ კიდევ იტალიური ოპერის დაბადებისას არსებობდნენ. მათ დასცინოდნენ, შეშლილებად თვლიდნენ, სძულდათ კიდეც.
დღევანდელი ფანები თავად გადაიქცნენ არტისტებად, შემოქმედებად. ისინი გამოსცემენ წიგნებს, ატარებენ კონცერტებს, მართავენ ფესტივალებს. მათ თავიანთი ფანები ჰყავთ. ფანების ირაციონალური ფსიქოტიპის ფსიქოლოგიური ახსნის მცდელობა – მაქსიმ დონზელის დოკუმენტური ფილმი „ფანების ფენომენი“ პაატა ქურდაძის საავტორიო გადაცემაში „დოსიე“
დოსიე