მე-4 სტრიქონში ზღვის მიმოქცევის საზომიც იგულისხმებოდა და აგრეთვე: რა დამღლის შენითო.
მთავარი ბერკეტი ლექსისა გახლდათ კონტრასტის წარმოჩენა ბამბუკის მოკლე ტოტსა და გრძელ ჯოხს შორის, რომელიც ზომავს ზღვის მიქცევასა და მოქცევას.
და ირმა რატიანი რომ შეეცდებოდა, თარგმანში არ დაეკარგა არცერთი შინაარსობრივი ნიუანსი:
როგორც ბამბუკი ნანივაში, მოკლეა ისე,
ღამეული შეხვედრა ჩვენი…
თუმცაღა ვიცით,
გრძნობა გვაერთებს წრფელი,
აუზომველი, ვით ზღვის დინება…
წარმატებითაც აღასრულებდა განზრახვას.
ესეიში „დემონები და მფარველი ანგელოზები“ მაკა ჯოხაძე ირმა რატიანის მთარგმნელობითი ოსტატობის იდუმალ მადლსა და გამჟღავნებას არა მხოლოდ ევფონიური ჟღერადობის, მთიდან წამოსული ექოების, კოშკებისა თუ მონასტრების აკუსტიკურ გახმოვანებაში, მრავალმნიშვნელოვანი სემანტიკის მქონე ერთი იაპონური სიტყვისათვის უჩვეულო სიზუსტითა და ელეგანტურობით შესატყვისი ქართული სიტყვის დაძებნა-შერჩევაში დაინახავდა, არამედ შუქ-ჩრდილების მონაცვლეობასა და საერთოდ განათებაში, რომელსაც ნამდვილი ფერმწერივით გრძნობდა მთარგმნელი.
სანიმუშოდ მოიხმობდა თუნდ ტანამიდან ნიგუს – X საუკუნის პოეტის, 99 წლამდე რომ ეცოცხლა – სტრიქონებს:
მძულს დილის მთვარე
შერჩენილი ცის კაბადონზე,
შორი და მტრული,
გამორიყული ალიონზე,
ვით ჩემი სული…
თუკი ჰკითხავდი სულიერ ადამიანს:
– ვინ ხარ შენ?
ნიკოლო სერბის დაბეჯითებით, იგი გიპასუხებდა:
– არის ვიღაც ჩემს სულში, მე ხელს ვიწვდი, რათა შევეხო მას, მაგრამ მესმის, რომ ამისათვის ჩემი ხელები ზეცაზე უფრო ფართო უნდა იყოს.
და მაშ გვეკითხა იმ ზეციერისათვის:
– ვინ ვარ მე?
წმინდა მამის თხზულებიდან ამოწერილი ამ სტრიქონების ფონზე უნდა ეთქვა მაკა ჯოხაძეს, რომ:
ირმა რატიანი მისთვის აღმოჩენა გახლდათ, ისევე როგორც უძველესი იაპონური პოეზია; და ისეთი შთაბეჭდილება რჩებოდა, რომ იგი ძალიან ხშირად ეკითხებოდა სწორედ იმ ზეციერს:
– ვინ ვარ მე?
და სწორედ ამის მერე გამოჰქონდა სამსჯავროზე საკუთარი გონების, სულისა და გულის ნაღვაწი.
ამ ნაღვაწს, „ასი უძველესი იაპონური ლექსის“ თარგმნას, ირმა რატიანი 12 წელიწადს რომ შეალევდა, შედეგი ბელეტრისტსა და ესეისტს არ გაუკვირდებოდა, რადგანაც ითვალისწინებდა ბედის იმ საჩუქარსაც, რომ თავისი ოჯახით მას იაპონიაში ექვსი წელი ეცხოვრა და ეღვაწა. და დიდებული თარგმანებით სავსე ქართული ლიტერატურული სივრცე ამიტომაც უნდა გამდიდრებულიყო და გამრავალფეროვნებულიყო ამჯერად იაპონური პოეზიით.
საგანგებოდ მიაქცევდა ყურადღებას იმ კომენტარებსაც, უფრო ექსკურსებად რომ ითქმის, ყველა ლექსს რომ დართვოდა ილუსტრაციასთან ერთად იმ აუცილებელ ფონად, რათა ბოლომდე შეგვეგრძნო ტანკების ნიუანსობრივი თავისებურებანი, ყველა სიტყვისა და სტრიქონის დატვირთულობა, სინატიფესა და დახვეწილობაში გამოხვეული.
რამდენადაც მშვიდი, ჰარმონიული და გამჭვირვალე გახლდათ ეს ლექსები, იმდენად ირმა რატიანის მიერვე შედგენილ კომენტარებში, ანუ აისბერგის ქვედა ნაწილში, დუღდა და ბობოქრობდა ავტორთა ამბიციები, ვნებები, ამბები, შუღლი, მტრობა, სისხლისღვრა და ხანძრები. ტანკებში კი ყოველივე ისე დაწმენდილიყო და გაფილტრულიყო, როგორც მაჭარი ღვინოდქცევის ჟამს, და გვეძვირფასებოდა შვებისმომტანი ეს ღვთაებრივი სითხე.
და მაკა ჯოხაძის დაკვირვებით:
იქნებ ამიტომაც გახლდათ, რომ სწორედ ბუნების რიტმიდან ამოვარდნილ და ამის გამო დასჯილ, გაწამებულ თანამედროვე მკითხველის გულს ასე ეფონებოდა ამ სამყაროდან წამოსული ღვთიური სითხე.
აისბერგის ეს ქვედა ნაწილი, ეს მდუღარება და სიბობოქრეა გარდამავალიც და შემაკავშირებელიც „ასი უძველესი იაპონური ლექსისა“ მხატვრულ-დოკუმენტურ ქმნილებასთან „იაპონური დღიურები“, რომელშიც გაშლილია ის თემატიკაც და ის ფონიც, იაპონურ სამყაროში ერთ საუკეთესო მეგზურობას რომ გვიწევს; და რომელიც თავისი დროის იმ თემატურ სიახლედ წარმოგვიდგებოდა, კოლორიტული და შთამბეჭდავი ნაკადის დაწყება რომ უნდა ეუწყებინა ჩვენს სამწერლო სივრცეში.
თუმც მანამდე:
ნარკვევში „ტანკა, როგორც მყარი სალექსო ფორმა და „ასი უძველესი იაპონური ლექსი“ ქართულ ენაზე“ თამარ ლომიძე აღნიშნავდა, რომ:
თარგმნისას იკარგება ტანკას ფორმალური თავისებურებანი, რომელთაც ორიგინალში სემანტიკური დანიშნულება ენიჭებათ და რომელთაც უცხოენოვანი მკითხველი ისედაც ვერ აღიქვამს, რადგანაც მისი ცნობიერებისათვის უცხოა ძენის რიცხვითი სიმბოლიკა.
ამგვარად, იკარგება ტაეპის ერთიანობა და სიმჭიდროვე, რომლის განმსაზღვრელიცაა ძენის ფილოსოფიურ-რელიგიური კონცეფცია.
ყველა შემთხვევაში: ნათარგმნი ტანკა ორიგინალის შესატყვისი ვერ იქნება უცხოენოვან და იაპონელ მკითხველთა მსოფლხედვის განსხვავებულობის გამო, მაგრამ დახელოვნებული მთარგმნელის მიერ გადმოღებული ტანკების შინაარსობრივი სტრუქტურა ყოველთვის შენარჩუნებულია.
ამ კონტექსტში მოიხსენიებდა მკვლევარი ირმა რატიანის თარგმანებს ამ ჟანრის შესახებ ყველაზე სრული წარმოდგენის შემქმნელად. და დასძენდა, რომ: მთარგმნელი უმრავლეს ნიმუშში უპირატესობას ანიჭებდა ბესიკურ 14-მარცვლიან საზომს. და მაშინაც კი, როდესაც ტანკა სხვა საზომით ითარგმნებოდა, ერთი ან ორი ტაეპი თითქმის ყოველთვის ბესიკური საზომით იმართებოდა. საილუსტრაციოდ თუნდ იმპერატორ ტენჩის ტანკას რომ დავკვირვებოდით:
შემოდგომის ამ ღრუბლიან დილით
ოქროსფერ თავთავს მკიან გლეხები,
ფანჩატურიდან გავცქერი ყანას
და მაფრთხობს ფიქრი:
ვერ დამიფარავს წვიმისაგან სადგომი ჩემი.