ჩინელმა მეცნიერებმა შექმნეს კონტაქტური ლინზები, რომლითაც შესაძლებელია ისეთი სინათლის დანახვა, რომელიც ადამიანის თვალისთვის უხილავია. კიდევ უფრო საოცარი ისაა, რომ ლინზები დახუჭულ თვალებში უკეთესად მოქმედებს, მისმა სხვა ვერსიამ კი შეიძლება გამოასწოროს ფერების სიბრმავე.
ადამიანის თვალი ფერების შედარებით შეზღუდულ დიაპაზონს ხედავს — 400 – 700 ნანომეტრს შორის სინათლის ტალღის სიგრძეებს. ამას ჩვენ სპექტრის „ხილულ“ ნაწილს ვუწოდებთ, მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი ცხოველი ამ დიაპაზონს მიღმაც ხედავს.
ახალ კვლევაში, მეცნიერები ადამიანებს დაეხმარნენ, რომ დაენახათ 800 – 1600 ნანომეტრის სიგრძეებს შორის — ამ დიაპაზონს ინფრაწითელი ეწოდება და ადამიანები ვერ ვხედავთ. ტაქტიკა მდგომარეობს კონტაქტური ლინზის წყვილში, რომელშიც ჩაშენებული ნანონაწილაკები ინფრაწითელ ტალღის სიგრძეებს ხილულად გარდაქმნის.
ეს ლინზები ხილული სინათლის დანახვას ხელს არ უშლის, უბრალოდ, ამატებენ ინფრაწითელ წყაროებს. ტესტებში, ლინზების მატარებლებმა ამოიცნეს ინფრაწითელი LED-ების მოციმციმე სიგნალები და თქვეს ისიც, რა მიმართულებიდან მოდიოდა სინათლე.
„შედეგი აშკარაა — კონტაქტური ლინზების გარეშე, სუბიექტი ვერაფერს ვერ ხედავს, მაგრამ როდესაც მათ ჩაისხამს, აშკარად ხედავს ინფრაწითელი სინათლის ციმციმს“, — ამბობს ჩინეთის მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების უნივერსიტეტის ნეირომეცნიერი ტიან სუე.
ალბათ ყველაზე დამაინტრიგებელი აღმოჩენა ისაა, რომ ლინზების მატარებლები ინფრაწითელ სინათლეს მაშინაც ხედავენ, როცა თვალები დახუჭული აქვთ — უფრო მეტიც, ამ დროს ლინზებმა უკეთესად იმუშავა, ვიდრე გახელილ თვალებზე. მიზეზი ისაა, რომ ინფრაწითელი სინათლე კანში ხილულ სინათლეზე ღრმად აღწევს და შედეგად, ქუთუთოები არსებითად ფილტრავენ უფრო ინტენსიურ სინათლეს.
უფრო რომ დავაზუსტოთ, მატარებლები „ახალ“ ფერს ვერ ხედავენ — რაც უფრო მოცულობით სამეცნიერო დანადგარებს მოითხოვს. ამ შემთხვევაში, ნანონაწილაკები ინფრაწითელ სინათლეს შთანთქავს და მას ნაცნობ, ხილულ ფერებად გარდაქმნის. ეს შეიძლება დაგვეხმაროს მიმდებარე გარემოს შესახებ მეტი ინფორმაციის მიღებაში, რაც შეიძლება გამოსადეგი იყოს უსაფრთხოებისა და დაშიფვრის საქმეში.
მკვლევრები კიდევ ერთი ნაბიჯით წინ წავიდნენ და აჩვენეს, რომ ამ ლინზების უფრო დეტალურმა ვერსიამ მომხმარებლებს ინფრაწითელი სპექტრის სხვადასხვა ნაწილის იდენტიფიცირების საშუალება უნდა მისცეს.
მკვლევრები ამბობენ, რომ უფრო დახვეწის შემთხვევაში, ეს ლინზები შეიძლება ნორმალური მხედველობის აღდგენაში დაეხმაროს ფერების სიბრმავის მქონე ადამიანებს.
კონტაქტური ლინზების უარყოფითი მხარე ისაა, რომ ისინი ბადურასთან იმდენად ახლოსაა, რომ გარდაქმნილი სინათლე იფანტება და საგნები ცოტა ბუნდოვანი ხდება. ამავე ნანონაწილაკებით დამზადებულმა სათვალემ ასევე განაპირობა ინფრაწითელი სინათლის უფრო მაღალი რეზოლუციით აღქმა.
ამ სათვალეების ტესტირებაში, ჯგუფმა აჩვენა ისიც, თუ როგორ შეიძლება ობიექტებიდან არეკლილი ინფრაწითელ სინათლეში დაშიფროს სხვადასხვა ინფორმაცია, რომელიც შეუიარაღებელი თვალით უხილავია. ობიექტები გარკვეული ფერებით აღვიქვამთ იმ სპეციფიკურ მახასიათებელთა გამო, რომლებიც მათგან აირეკლება და ჩვენს ბადურას ეცემა. ასე ხდება ინფრაწითელი სინათლის შემთხვევაშიც, მაგრამ ამას უბრალოდ ვერ ვხედავთ.
ცდებში, შავი ან თეთრი ასოები სათვალის მომხმარებლებმა კაშკაშა ფერებში დაინახეს, როცა სათვალეს ამის ფუნქცია ჩაურთეს. მიზეზი ისაა, რომ მათგან არეკლილი ინფრაწითელი ტალღის სიგრძეებს სათვალე გარდაქმნის კონკრეტულ ხილულ ტალღის სიგრძეებად.
ამ ეტაპზე, ეს ნანონაწილაკები მხოლოდ LED წყაროების მიერ გამოსხივებულ ინფრაწითელ სინათლეს აღიქვამს, მაგრამ მკვლევართა ჯგუფს იმედი აქვს, რომ მომავალ კვლევებში მგრძნობელობას გაზრდიან.
კვლევა ჟურნალ Cell-ში გამოქვეყნდა.
მომზადებულია ScienceAlert-ის მიხედვით.
