რთულია ცალსახად გამოკვეთო თუ რა არის ვარდას ცენტრალური თეზისი ფილმში, ესაა სასიყვარულო წერილი პასტორალურ სოციუმზე, კრიტიკაა თანამედროვე ოჯახური ღირებულებების, სატირაა ბედნიერების თემაზე, პოლიტიკური მესიჯია ხარბ მომხმარებლებზე, ილუსტრაციაა ნეოლიბერალური ეგოისტური ეთიკის თუ ყველაფერი ზემოთთქმული ერთად. თუმცა ალბათ ყველაზე თვალშისაცემი ქვეტექსტი ფილმის სათაურშივე იკითხება. რა არის ბედნიერება თანამედროვე, კაპიტალისტურ/ნეოლიბერალურ საზოგადოებაში? როგორ ხდება ბედნიერების ბრენდირება? სამომხმარებლო ეთიკა გვეუბნება, რომ ბედნიერება მეტის ფლობაშია, მეტი ფინანსური რესურსის, მეტი საგნების, მეტი პრესტიჟის ნიშნების, მეტი კერძო საკუთრების და ა.შ. შესაბამისად, ბედნიერება დაიყვანება კმაყოფილების კატეგორიამდე, თუ დაკმაყოფილებულია ადამიანი, ის ბედნიერიც უნდა იყოს. თუმცა კაპიტალიზმის ლოგიკა იმაში მდგომარეობს, რომ კმაყოფილების მიღწევა შეუძლებელია, რადგან ყოველთვის იქმნება რაღაც უკეთესი, რაღაც ახალი: შენდება უფრო დიდი სახლები, წარმოებს უფრო მაღალსიჩქარიანი და კომფორტული მანქანები, გაუმჯობესებული სმარტფონები, შესაბამისად, დაკმაყოფილების მიღწევა შეუძლებელი ხდება, ამის დროებით მისაღწევად, საჭიროა მზარდი კაპიტალი.

 

 

ფრანგი ფილოსოფოსი ალენ ბადიუ ამბობს, რომ ბედნიერების მისაღწევად რისკის გაწევაა აუცილებელი. რა შეიძლება რომ მივიჩნიოთ ბედნიერებისათვის საჭირო რისკად? ცოლის ღალატიც ერთის მხრივ რისკია, ოჯახის დანგრევის რისკი, მაგრამ ეს არ არის ეთიკური ქმედება, რომელიც ამართლებს საკუთარი ბედნიერებისთვის სხვისი უბედურების სასწორზე დაყენებას. რისკის გაღება სწორედ იმაში მდგომარეობს, რომ საკუთარ სურვილებსა და ვნებებში გამორკვევა და მათი დამორჩილება შევძლოთ, ეგოცენტრული პერსპექტივა ამოვქოლოთ და ფიზიკური კმაყოფილების მიღების სურვილით გაბრუებულებმა სხვა არ გამოვიყენოთ პირადი სურვილების დასაკმაყოფილებელ საშუალებად, არამედ გავიღოთ რისკი საერთო, ორმხრივი ბედნიერების სივრცის შესაქმნელად და დასაფუძნებლად.

 

 

ანიეს ვარდა ყველა შესაძლო კინემატოგრაფულ ხერხს იყენებს, რომ დისონანსი შექმნას იმ თემებს შორის, რომლებზეც გვესაუბრება, რომლის ირგვლივაც სვამს კითხვებს და იმ გამოსახულებას შორის, რომელსაც მის აღსაწერად გვიჩვენებს. თვალისმომჭრელი სილამაზის კადრები, რიტმული მონტაჟი, კამერის ფოკუსი ბუნებაზე, მოცარტის ამაღელვებელი მუსიკა, ეს ყველაფერი ცალსახად პოზიტიური ემოციებით ამარაგებს მაყურებელს, თუმცა სიუჟტის მსვლელობასთან ერთად, სულ უფრო რთული ხდება დამორჩილდე ამ სასიამოვნო გარემოს. რეჟისორის გენიალური სვლა იმაში მდგომარეობს, რომ ის კონფლიქტს სიუჟეტში არ წამოჭრის, ამ კონფლიქტის კონსტრუირებას მაყურებლის გონებაში ახერხებს, რისი საშუალებითაც გარდაუვალს ხდის, რომ ფილმის დასრულების შემდეგ, მაყურებელმა ნანახზე იმსჯელოს და ფილმის ანალიზით დაკავდეს.

„ბედნიერება“ 1965 წლის ფილმია, თუმცა მისი ფილოსოფიური ბუნების გამო, ვარდას წამოჭრილი კითხვები დღემდე რელევანტური და აქტუალურია. ყველა ადამიანს საკუთარი წარმოდგენები აქვს იმის თაობაზე თუ რა არის ბედნიერება, ეს ფილმი მცდელობაა, რომ საკუთარი წარმოდგენების შესახებ საფუძვლიანად დაგაფიქროს.

 

 

1 2