Վրաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը հայտարարություն է տարածել Ժնևի միջազգային բանակցությունների 55-րդ փուլի վերաբերյալ։
«Ժնևի միջազգային բանակցությունների 55-րդ փուլն անցկացվել է դեկտեմբերի 7-8-ը։ Բանակցություններին Վրաստանի պատվիրակությունը գլխավորում էր արտաքին գործերի նախարարի առաջին տեղակալ Լաշա Դարսալիան։ Բանակցությունների հիմնական թեմաներն էին բռնազավթված տարածքներում դե ֆակտո բռնակցման ակտիվացումը, ապօրինի կերպով ձերբակալված Վրաստանի քաղաքացիների, այդ թվում՝ Իրակլի Բեբուայի ազատ արձակումը և բռնազավթված գծով ազատ տեղաշարժի ապահովումը։
Վրացական պատվիրակությունը հատուկ ուշադրություն է դարձրել Ռուսաստանի կողմից Աբխազիայի և Ցխինվալիի դե ֆակտո բռնակցման ուղղությամբ ձեռնարկվող քայլերին։ Այս համատեքստում կտրուկ արծարծվեց սոցիալ-տնտեսական միասնական տարածքի ստեղծման «ծրագրի» իրականացման և օկուպացիոն ռեժիմների հետ վերջերս ձեռք բերված պայմանավորվածության «ծրագիրը»։ Վրաստանի օկուպացված շրջանները ռուսական ռազմական, քաղաքական, տնտեսական և սոցիալական համակարգում կլանելուն ուղղված համաձայնագրերի հարցը։ Վրացական պատվիրակության ղեկավարն ընդգծել է, որ այդ ապակառուցողական քայլերն ուղղված են Վրաստանի տարածքային ամբողջականության դեմ և հանդիսանում են Եվրոպայում ինքնիշխան պետական սահմանները ուժով փոխելու ևս մեկ անօրինական փորձ»,- ասվում է հայտարարության մեջ։
Գերատեսչության հաղորդմամբ, Վրաստանի ներկայացուցիչները բարձրացրել են Եվրամիության միջնորդությամբ, 2008 թվականի օգոստոսի 12-ին Ռուսաստանի կողմից ստորագրված հրադադարի համաձայնագրի չկատարման հարցը։
«Նրանք կենտրոնացել են օկուպացված տարածքների համատարած ռազմականացման, անօրինական զորավարժությունների և Վրաստանի օդային տարածքի խախտումների, ինչպես նաև Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայության ներկայացուցիչների կողմից օկուպացիոն գծում փշալարերի և արհեստական պատնեշների տեղադրման վրա։ Վրացական պատվիրակության ղեկավարը նշել է, որ Մոսկվայի սադրիչ հայտարարություններն արվել են, այսպես կոչված, օկուպացիոն գծում՝ սահմանազատում-սահմանագծման վերաբերյալ։ Վրացի մասնակիցները նաև նշել են, որ Չորչանա գյուղի շարունակվող սողացող օկուպացիան հակամարտությունը սրելու աճող վտանգ է ներկայացնում։
Վրացական պատվիրակության անդամները հանգամանորեն խոսել են տեղի բնակչության անվտանգության մարտահրավերների մասին և էական ուշադրություն են դարձրել Վրաստանի քաղաքացիների ապօրինի կալանավորման և առևանգման պրակտիկային։ Վրացի մասնակիցները շարունակել են առանց նախապայմանների բարձրաձայնել Իրակլի Բեբուայի ազատ արձակման հարցը, ինչպես նաև ընդգծել են մարդասիրական մոտեցման հիման վրա հարցը լուծելու անհրաժեշտությունը։
«Վրացական պատվիրակությունը կրկին պահանջել է Դավիթ Բաշարուլիի, Գիգա Օթխոզորիայի և Արչիլ Տատունաշվիլիի սպանությունների գործով արդարադատության իրականացումը և խոսել Աբխազիայի տարածաշրջանում ապօրինի կերպով տեղակայված ռուսական ռազմաբազայում Իրակլի Կվարացխելիայի սպանության մասին», – ասվում է ԱԳ նախարարության հայտարարության մեջ։
Արտաքին գործերի նախարարության հայտարարության մեջ ասվում է, որ բանակցությունների ընթացքում քննարկվել են Վրաստանի՝ Աբխազիայի և Ցխինվալի տարածաշրջաններում մարդու իրավունքների ծանր իրավիճակը և վրացիների նկատմամբ էթնիկ խտրականության խնդիրները։
«Օկուպացված տարածքներում բնակվող վրացիների գրանցումը որպես օտարերկրացիներ, մանկապարտեզներում ու դպրոցներում մայրենի լեզվով ուսուցման արգելքը, մասնավոր սեփականության իրավունքի խախտումը շարունակել են սուր մնալ։ Ընդգծվել է Գալիի և Ախալգորի շրջանների, ինչպես նաև Կոդորի կիրճի բնակիչների ծանր վիճակը, նրանց հիմնարար իրավունքների ու ազատությունների պաշտպանության անհրաժեշտությունը։
Վրացական պատվիրակությունը հատուկ ուշադրություն է դարձրել Ցխինվալի շրջանի ուղղությամբ օկուպացիոն գծի երկամյա փակման և Ախալգորի շրջանի բնակչության մեկուսացման ծայրահեղ ծանր հետևանքների վրա։ Նշվել է, որ Ախալգորիում մարդասիրական ճգնաժամի պատճառով տեղի բնակչությունը լքել է իրենց տները և տարհանվել։ Ընդգծվել է երկու մարզերում էլ այսպես կոչված անցման կետերի անվերապահ բացման և ազատ տեղաշարժի ապահովման անհրաժեշտությունը:
Վրացական պատվիրակությունը խոսել է Ժնևի միջազգային բանակցություններում՝ կանանց, խաղաղության և անվտանգության (WPS) օրակարգի ամրապնդման անհրաժեշտության մասին՝ ներառական խաղաղ գործընթացին նպաստելու համար:
Բովանդակային քննարկումներ են ծավալվել միջազգային բանակցային ձևաչափերի արդյունավետ օգտագործման ուղիների շուրջ, այդ թվում Գալիի միջադեպերի կանխարգելման և դրանց վրա արձագանքման երեք տարվա մեխանիզմի վերականգնումը հիմնարար սկզբունքների համաձայն: Վրացական պատվիրակության ղեկավարը հույս է հայտնել, որ Ռուսաստանի և Սոխումի օկուպացիոն ռեժիմների ներկայացուցիչները կառուցողական մոտեցում կցուցաբերեն և հնարավորություն կտան առանց հապաղելու թարմացնել հանդիպումների այս կարևոր ձևաչափը։
Բանակցությունների ընթացքում նշվել է Վրաստանի օկուպացված շրջաններ Եվրամիության դիտորդական առաքելության (EUMM) մուտքի և Վրաստանի ողջ տարածքում մանդատի իրականացման անհրաժեշտությունը։
Բանակցությունների ընթացքում քննարկվել են օրակարգային այնպիսի առանցքային հարցեր, ինչպիսիք են ուժի չկիրառումը և անվտանգության միջազգային մեխանիզմները: Լաշա Դարսալիան նշել է, որ Վրաստանը բազմիցս վերահաստատել է ուժի չկիրառման իր հանձնառությունը և անկեղծորեն կատարում է այն։ Միևնույն ժամանակ, վրացական պատվիրակության ղեկավարը նշել է օկուպացված տարածքներում ռազմականացման ակտիվացումը, Աբխազիայի և Ցխինվալի շրջանների ինտեգրումը Ռուսաստանի Դաշնության ռազմական համակարգին, ինչպես նաև շարունակվող ապօրինի, այսպես կոչված, օկուպացիան: Ռուսաստանի անվտանգության ծառայությունների կողմից Վրաստանի քաղաքացիների առևանգումը գնահատվել է որպես ուժի կիրառում Վրաստանի դեմ և ուժի կիրառման սպառնալիք։ Այս համատեքստում նա ընդգծել է Ռուսաստանի կողմից ուժի չկիրառման իր հանձնառությունը հաստատելու և կյանքի կոչելու անհրաժեշտությունը։ Վրացի մասնակիցները պահանջել են ռուսական օկուպացիոն ուժերի անվերապահ դուրսբերում Վրաստանի տարածքից և տեղում ստեղծել միջազգային անվտանգության մեխանիզմներ՝ 2008 թվականի օգոստոսի 12-ին Եվրամիության միջնորդությամբ կնքված զինադադարի համաձայնագրով ստանձնած պարտավորությունների լիարժեք կատարմամբ։
Ռուսաստանի և նրա օկուպացիոն ռեժիմների ներկայացուցիչների ապակառուցողական դիրքորոշման պատճառով քննարկմանը դեռևս չի հաջողվել անդրադառնալ բանակցային օրակարգի հիմնական հարցերից մեկին՝ բռնազավթված տարածքներից էթնիկ զտումների հետևանքով տեղահանված հարկադիր վերաբնակների և փախստականների անվտանգ և արժանապատիվ վերադարձն իրենց տներ: Հարցը քննարկելուն պես Մոսկվայից, Սուխումիից ու Ցխինվալիից ժամանած մասնակիցները քաղաքականացրել են թեման և լքել բանակցությունները։
Ժնևի միջազգային բանակցությունների շրջանակում տեղի է ունեցել կորոնավիրուսի (COVID-19) համավարակի վերաբերյալ բժշկական փորձագետների տեխնիկական հանդիպում։ Բացի այդ, բանակցությունների ընթացքում տեղի է ունեցել աշխատանքային ենթախմբի հանդիպում՝ ազատ տեղաշարժի վերաբերյալ, որի ընթացքում մասնակիցները մտքեր են փոխանակել հակամարտությունից տուժած բնակչության կոնկրետ կարիքների վերաբերյալ։
Վրացի մասնակիցները շնորհակալություն են հայտնել Ժնևի միջազգային բանակցությունների համանախագահ, Հարավային Կովկասում ԵԱՀԿ-ի հատուկ ներկայացուցիչ Անիկա Սոդերին խաղաղության գործընթացում ներդրած ջանքերի համար և հաջողություն մաղթել հետագա գործունեության մեջ։ Բանակցությունների հաջորդ փուլը կանցկացվի 2022 թվականի մարտի 29-30-ը։
Ժնևի միջազգային բանակցությունները հիմնված են 2008 թվականի օգոստոսի 12-ի հրադադարի համաձայնագրի վրա։ Քննարկումները տեղի են ունենում երկու աշխատանքային խմբերի շրջանակներում, որտեղ բանակցողները ներկայացված են անհատական հիմունքներով: Առաջին աշխատանքային խումբը քննարկում է Վրաստանի օկուպացված տարածքներում անվտանգությունն ու կայունությունը, իսկ երկրորդ աշխատանքային խումբը Աբխազիայում և Ցխինվալիում մարդու իրավունքների և մարդասիրական իրավիճակը, ինչպես նաև հարկադիր վերաբնակների և փախստականների անվտանգ և արժանապատիվ վերադարձն իրենց տներ։ Բանակցությունները համանախագահում են Եվրամիությունը, ՄԱԿ-ը և ԵԱՀԿ-ն՝ Վրաստանի, Ռուսաստանի Դաշնության և ԱՄՆ-ի մասնակցությամբ։ Աշխատանքային խմբի հանդիպումներին մասնակցում են նաև նախկին Հարավային Օսիայի Ինքնավար Մարզի ժամանակավոր վարչակազմի ղեկավարը և Աբխազիայի Ինքնավար Հանրապետության կառավարության նախագահը, ինչպես նաև Ցխինվալի և Սուխումի օկուպացիոն ռեժիմների ներկայացուցիչներ։
