«Հյուման Ռայթ Վոտչ» իրավապաշտպան կազմակերպությունը հրապարակել է ամենամյա զեկույցը
«Հյուման Ռայթ Վոտչ» (Human Rights Watch) իրավապաշտպան կազմակերպությունը հրապարակել է ամբողջ աշխարհում մարդու իրավունքների մասին ամենամյա զեկույցը: Փաստաթղթում խոսվում է նաև 2020 թվականին Վրաստանում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին:
Զեկույցում խոսվում է 2020 թվականի հոկտեմբերի 31-ին կայացած խորհրդարանական ընտրությունների և դրան հաջորդող արդյունքների մասին: Հեղինակների կարծիքով, խորհրդարանական ընտրություններից հետո երկրում քաղաքական լարվածությունն աճել է:
«Իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցությունը ընտրությունները կեղծելու մեղադրանքների պայմաններում պահպանեց մեծամասնությունը խորհրդարանում, ինչին ընդդիմությունը պատասխանեց ՝ բոյկոտելով նոր գումարված խորհրդարանը: Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ) միջազգային դիտորդների նախնական գնահատման համաձայն, ընտրություններն անցել են մրցակցային միջավայրում, բայց դրա նկատմամբ վստահությունը թուլացել է «ընտրողների վրա ճնշման մասին տարածված մեղադրանքները»:
Փաստաթուղթում խոսվում է Վրաստանում «կովիդ 19»-ի տարածման, համավարակի հետ կապված սահմանափակումների և տնտեսական մարտահրավերների մասին:
«Համավարակը կործանարար ազդեցություն ունեցավ տնտեսության վրա, որը երկրորդ եռամսյակում կրճատվեց ավելի քան 16 տոկոսով ՝ հանգեցնելով գործազրկության և աղքատության կտրուկ աճի: Այս սարսափելի հետևանքները մեղմելու համար կառավարությունը ապրիլին մշակեց 1,5 միլիարդ դոլար արժողությամբ հակաճգնաժամային ծրագիր, որը ներառում էր անհատների համար սոցիալական աջակցության փաթեթ և առնվազն վեց ամիս հարկային և այլ արտոնություններ բիզնեսի համար: Հոկտեմբերյան ընտրություններից երեք ամիս առաջ կառավարությունը հայտարարեց լրացուցիչ 132 միլիոն ԱՄՆ դոլարի հակաճգնաժամային միջոցառումների մասին, ներառյալ սոցիալական օգնության տրամադրումը»,- ասված է զեկույցում:
«Հյուման Ռայթս Վոտչը» արձագանքում է նաև ընդդիմության կողմից խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքների չճանաչմանը և նրանց բոյկոտին: Զեկույցը ներառում է նաև տեղական հասարակական կազմակերպությունների անցկացրած ընտրությունների գնահատում:
«Ճիշտ է, «Վրացական երազանքը» հաղթելով ընտրություններում պահպանեց իր խորհրդարանական մեծամասնությունը, բայց ընդդիմադիր կուսակցությունները չճանաչեցին արդյունքները, պահանջեցին արտահերթ ընտրություններ և այս զեկույցը կազմելու պահին հրաժարվեցին տեղեր զբաղեցնել նոր գումարված խորհրդարանում: ԵԱՀԿ-ի նախնական զեկույցի համաձայն, ընտրություններն անցել են հիմնարար ազատություններին համապատասխան, բայց «իշխող կուսակցության և պետության միջև սահմանի մթությունը» խաթարում է ընտրական գործընթացի նկատմամբ վստահությունը: Տեղական դիտորդական կազմակերպությունները ընտրությունները գնահատել են որպես «Վրացական երազանքի» կառավարման ընթացքում անցկացված ընտրությունից պակաս ժողովրդավարականը և ազատը», – ասված է զեկույցում:
Իրավապաշտպան կազմակերպության կողմից պատրաստած փաստաթղթում խոսվում է նաև ընտրական համակարգի փոփոխության մասին:
Ինչ վերաբերում է իրավապահների կողմից, կատարված հանցագործությունների ոչ պատշաճ հետաքննությանը, հեղինակները նշում են, որ իրավապահների անպատժելիության խնդիրը հատկապես սուր է մնացել այն դեպքերում, որոնք գործի են դրվել մինչ պետական տեսչության ծառայության գործարկումը:
«2019 թվականի հունիսյան իրադարձությունների հետաքննությունը, երբ ոստիկանության հատուկ ջոկատները ռետինե փամփուշտներ և արցունքաբեր գազ էին կիրառել Թբիլիսիում խորհրդարանի շենքի դիմաց հավաքված հազարավոր ցուցարարների դեմ, հիմնականում կողմնակալ էր: Ժողովրդական պաշտպանի գնահատմամբ, որը հետևում էր հետաքննության ընթացքին, հետաքննությունը «կենտրոնացած էր միայն ոստիկանության շարքային աշխատակիցների հանցավոր գործողությունները հայտնաբերելու և նրանց անհատական դերը գնահատելու վրա, և ուղղված չէր պատասխանատու անձանց պատասխանատվությունը հաստատելուն», – ասված է զեկույցում:
«Հյուման Ռայթս Վոտչի» կողմից պատրաստված զեկույցում խոսվում է նաև լրատվամիջոցների ազատության, աշխատանքային իրավունքների, սեռական կողմնորոշման և գենդերային ինքնությանը, թմրանյութերի քաղաքականության և միջազգային դերակատարների գնահատականների մասին:
