Նոյեմբերի 5-ին Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում կընտրեն 47-րդ նախագահին։ Նախագահական ընտրություններում միմյանց դեմ մրցում են Հանրապետական կուսակցությունից նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփը և Դեմոկրատական կուսակցությունից փոխնախագահ Կամալա Հարիսը։
Ընտրական համակարգ
ԱՄՆ ընտրական համակարգում վճռորոշ նշանակություն ունի ընտրական կոլեգիան, որտեղ յուրաքանչյուր նահանգի ներկայացվածությունը կախված է իր բնակչությունից: Օրինակ, Կալիֆոռնիան կոլեգիայում ունի 55 ձայն:
Յուրաքանչյուր նահանգում նախագահի թեկնածուն ստանալով ընտրողների ձայների մեծամասնությունը նշանակում է ստանալ ընտրական կոլեգիայի բոլոր ձայները: Օրինակ, եթե Կալիֆորնիայի բնակչությունը սատարի Դեմոկրատական կուսակցության թեկնածուին, ապա նա կստանա Ընտրական կոլեգիայի 55 ձայն։
Բացառություն են կազմում Մեյնը և Նեբրասկան, որոնք օգտագործում են համամասնական ընտրակարգ։
Ընտրական կոլեգիայում ընդհանուր առմամբ կա 538 պատվիրակ, իսկ ընտրություններում հաղթելու համար նախագահի թեկնածուն պետք է հավաքի 270 ձայն։
Նախընտրական քարոզարշավի հիմնական պահերը
Դեմոկրատական կուսակցության փոխնախագահ Կամալա Հարիսը քարոզարշավ է իրականացրել սոցիալական խնդիրների, վերարտադրողական իրավունքների և առողջության պահպանման վերաբերյալ: Հարիսը կենտրոնացել է տնտեսական քաղաքականության վրա՝ ներառյալ գնաճի դեմ պայքարը և ամերիկացի ընտրողների կյանքի ծախսերի նվազեցումը:
Հանրապետական կուսակցության նախագահի թեկնածու Դոնալդ Թրամփի գլխավոր խնդիրը նույնպես տնտեսությունն էր։ Թրամփը ընտրողներին խոստանում է վերադառնալ քաղաքականություն, որը կնվազեցնի գնաճը և կստեղծի նոր աշխատատեղեր։ Թրամփը կենտրոնացել է նաև անօրինական ներգաղթի հետ կապված խնդիրների վրա։
Որո՞նք են թեկնածուների հաջողության փաստարկները։
Դոնալդ Թրամփ
Ամերիկացի ընտրողների համար տնտեսությունն առաջնահերթություն է։ Թեև ԱՄՆ-ում գործազրկության մակարդակը ցածր է, իսկ ֆոնդային շուկան ծաղկում է, ամերիկացիների համար ամենօրյա ծախսերն աճում են:
Հետհամաճարակային գնաճը հասել է այնպիսի մակարդակի, որը չէր նկատվել 1970-ականներից ի վեր։ Սա թույլ է տալիս Թրամփին հարցնել. «Դուք հիմա ավելի լավ վիճակում եք, քան չորս տարի առաջ»:
Հարցումների համաձայն՝ ամերիկացիների միայն մեկ քառորդն է ասում, որ գոհ է այն ուղղությունից, որով այսօր ընթանում է երկիրը։ Բնակչության երկու երրորդը տնտեսական լավ հեռանկարներ չի տեսնում։
Չնայած 2021 թվականի հունվարի 6-ին Կապիտոլիումի գրոհին, մեղադրական եզրակացություններին և աննախադեպ քրեական դատավարություններին, Դոնալդ Թրամփի հավանության վարկանիշը ամբողջ տարվա ընթացքում 40%-ից բարձր է եղել: Այնուամենայնիվ, հանրապետականների մեծ մասը համաձայն է նախկին նախագահի հետ, երբ նա իրեն անվանում է «պոչավորների վրա որսի» զոհ։
Բացի տնտեսական վիճակից, ընտրություններում հաճախ որոշիչ են էմոցիոնալ թեմաները։ Դեմոկրատները հույս ունեն, որ դա կլինի աբորտների դեպքում, մինչդեռ Թրամփը խաղադրույք է կատարում ներգաղթի վրա: Հարցումները ցույց են տալիս, որ ընտրողները ավելի շատ վստահում են Թրամփին ներգաղթի հարցում։
Դոնալդ Թրամփի մյուս առավելությունն այն է, որ նա ուժեղ տղամարդու տեսք ունի անկայուն աշխարհում։ ԱՄՆ նախկին նախագահը հաճախ է նշում, որ իր՝ Սպիտակ տանը գտնվելուց ի վեր աշխարհում մեծ պատերազմ չի սկսվել։ Շատ ամերիկացիներ, տարբեր պատճառներով, դժգոհ են, որ ԱՄՆ-ը միլիարդներ է ուղարկում Ուկրաինա և Իսրայել՝ համարելով, որ Բայդենի օրոք երկիրը թուլացել է։ Ընտրողների մեծամասնությունը, հատկապես տղամարդիկ, Թրամփին ավելի ուժեղ առաջնորդ են համարում, քան Հարիսին:
Եթե Թրամփը հաղթի, ապա 130 տարվա մեջ առաջին անգամ ԱՄՆ-ը կունենա պարտություն կրած, ապա վերընտրված նախագահ։
Կամալա Հարիս
Չնայած Թրամփի առավելություններին, նա շարունակում է մնալ խիստ բևեռացնող գործիչ: 2020 թվականին Թրամփը որպես հանրապետական թեկնածու ստացել է ռեկորդային թվով ձայներ, սակայն պարտվել է, քանի որ պարզվել է, որ Բայդենին աջակցում են ևս յոթ միլիոն ամերիկացիներ։ Հարիսն այս անգամ խաղում է Սպիտակ տուն Թրամփի հնարավոր վերադարձի պատճառով առաջացած վախի վրա։ Հարիսը Թրամփին անվանել է «ֆաշիստ» և սպառնալիք ժողովրդավարության համար՝ միաժամանակ ընտրողներին խոստանալով վերջ տալ «դրամաներին և հակամարտություններին»:
Նշենք, որ այս նախագահական ընտրությունները կլինեն առաջինն այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ Գերագույն դատարանը չեղյալ հայտարարեց հղիության արհեստական ընդհատման սահմանադրական իրավունքը։
Ընտրողները, ովքեր ցանկանում են պաշտպանել աբորտի իրավունքները, աջակցում են Հարիսին: Ակնկալվում է նաեւ, որ Դեմոկրատական կուսակցության թեկնածուի ընտրողները ավելի ակտիվ կլինեն։
Բնակչության խմբերը, որոնց հարցումները ցույց են տալիս, որ ամենաշատն են աջակցում Հարրիսին (օրինակ՝ տարեցները և բարձրագույն կրթություն ունեցողները), ավելի հավանական է, որ քվեարկեն ընտրատեղամասերում: Եթե Հարիսը հաղթի, նա կդառնա ԱՄՆ առաջին սևամորթ կին նախագահը։
Ընտրողների մասնակցությունը և արդյունքների ակնկալիքները
Քվեարկելու իրավունք ունի ավելի քան 150 միլիոն ամերիկացի, և ակնկալվում է, որ մասնակցությունը բարձր կլինի՝ հավանաբար հավասարեցնելով կամ գերազանցելով 2020 թվականի ռեկորդային առավելագույն ցուցանիշները: Նշենք, որ մինչև նոյեմբերի 5-ը, այսինքն՝ մինչև ընտրությունների օրը մինչև 80 միլիոն ամերիկացի ընտրողներ իրենց ընտրությունը կատարել են։ Այսօր Թբիլիսիի ժամանակով ժամը 09:00-ին Նյու Հեմփշիր նահանգում բացվել է առաջին ընտրատեղամասը։
Հարցումների համաձայն՝ Թրամփի և Հարիսի վարկանիշների տարբերությունը շատ փոքր է՝ սխալի սահմաններում։ Դրա պատճառով ձայների հաշվարկը կարող է ավելի երկար տևել այն նահանգներում, որտեղ մրցակցությունն առավել ինտենսիվ է: Սրան գումարվում են Թրամփի մի շարք մեղադրանքները, որ ընտրությունները կարող են կեղծվել: Հետևաբար, շատ նահանգներ, ամենայն հավանականությամբ, կպահանջեն վերահաշվարկներ՝ ավելի հետաձգելով վերջնական արդյունքների հրապարակումը:
