აბრეშუმის პეპელა
,,კარგად მოუარე, -უთხრეს დედას, ნორმას თუ არ გადაამეტებ, არც დააკლო, გრამზე ხუთი კილო პარკი მაინც უნდა ჩაგვაბარო, ჭიები არ დახოცო, თორემ სასჯელი არ აგცდება!“ შემდეგ დავთარში რაღაც ჩაწერეს, დედას ხელი მოაწერინეს და წავიდნენ. ორი ქალი იყო- მეაბრეშუმეობის ლაბორატორიის თანამშრომლები, მაისის ბოლო იდგა, როცა მათ მუყაოს პატარა ყუთით რაღაც დატოვეს.
-,, აბრეშუმის მურია“,- თქვა დედამ.
,,მური“ ან ჭინჭველასთან მსგავსების, ან სიშავის, ან სურნელის, ან ძვირფასეულობის გამო- იგი აბრეშუმის პაწია, გამურულ, ჩვილის ასაკში მყოფ ჭიებს ნიშნავდა.
-,,ცხოვრება წინ მიდის“, – მუყაოს ყუთის გამო თქვა ბებიამ, _ ჩემს ბავშვობაში მურის დასაჯენად პირუტყვის ფუნისგან ჯამს აკეთებდნენ- ,,ფუნია“ ერქვა, ,,ტაბასკვერასაც“ ვეძახდით… შემდეგ მური შპალერის მორჩენილ ნახევზე გადმოსვა და მუყაოს პატარა ყუთი თავის საწოლქვეშ დიდ, გაზეთჩაფენილ ჩემოდანში საწვრილმანოდ შეინახა.
-სამი გრამია, თქვა დედამ, გრამზე ხუთი კილო პარკი უნდა ჩავაბაროთ, 75 მანეთს ავიღებთ.
,,სამოცდათხუთმეტი მანეთი ხელწამოსაკრავი ფული არ არის,-გვითხრა ბებიამ- პური 30 კაპიკი ღირს ღირს, შაქარი- 70, ხანის სულუგუნი მანეთი და სამოცდაათი კაპიკი, ჩვენც ხომ ვყიდით ყველს მანეთ ნახევრად- ცხოვრება ანგარიშია!“
დედამ მიკროსკოპული ზომის ჭიებით შავად დაწინწკლული ქაღალდი მაგიდაზე დადო. ეზოდან ბჟოლის რამდენიმე ფოთოლი შემოიტანა, მაკრატლით დაანაკუწა, ჭიების ირგვლივ მიმოფანტა და თქვა_ ,,რაც კარგად ვაჭმევთ, პარკსაც დროზე აახვევენ და დროულად გადავსვამთ სახლიდან, დახუთული სუნი იცის აბრეშუმის ჭიამ, ძნელია მის გვერდით ცხოვრება, თან ბავშვებთან ერთად“…
აი, ასე იწყეს ჩვილმა ჭიებმა ჩვენს გვერდით, მაგიდაზე თავიანთი თვენახევრიანი დროება… ჩვენ, კი მე და ჩემს პატარა და-ძმებს, წვიმით დალტობილ და წვიმის ხელით ჟანგისფრად მოხატულ კედელთან მიდგმული საწოლიდან მშვენივრად შეგვეძლო გვეთვალთვალა მათთვის, შპალერზე მონარჩენი მცირე ზომის ქაღალდი კიდით-კიდემდე როგორ დაისაკუთრეს და შემდეგ დედას ,,უბრძანეს“, მათთვის ქაღალდი მაგიდის მთელ ზედაპირზე გაეშალა. ამ დროს მურის კანიდან ამოსული ჭიები სათეთრებელ კანში ჩაწვნენ, ანუ თეთრად შეიფერნენ და შუბლზე პაწია კეხი გაუჩნდათ. ის დროა, ჩვენც, მე და ჩემი დედმამიშვილებიც ამოვდივართ მურის კანიდან, სათეთრებელში ჩასაწოლად ვემზადებით და იქნებ ბუნდოვნად კიდეც ვგრძნობთ- ყველაფერი, რაც ირგვლივ ხდება, რასაც ვაკვირდებით და ვიმახსოვრებთ- მომავალთან დაგვაკავშირებს სევდისა და ტკივილის გზით… აბრეშუმის ჭიები ხომ ჩვენი სიყმაწვილის დარად მოიცვლიან ,,კეხის“ კანსაც, შემდეგ ,,წარბისკანი“- ხანდაზმულობა ელით, ბოლოს დიდ კანში ჩაწვებიან -და აჰა, თვალისდახამხამებაში მოსულა სიბერეც, ახლა პარკი უნდა აახვიო, შიგ შეიყუჟო, გარს ჭაღარა, სპეტაკი აბრეშუმის თმები შემოიხვიო და როგორც ციხე- კოშკში, მასში ისე გამოიკეტო.
ჭია თეთრად შეიფერა თუარა, მტერიც მაშინვე გამოუჩნდა. მაგიდის ფეხთან ჯერ თუ თითო ჭინჭველ-ბურჭყველა აწრიალდა- მაცნე-ინფორმატორად, ცოტა ხნის შემდეგ მასზე მთელი ჯარი ადი-ჩამოდის. აბრეშუმის დასაპყრობად მოდის ჭინჭველა, ჭინჭველის ჯარი, აბრეშუმის გზა ძალას ჰმატებთ, მუყაითად მოილტვიან, მოიჩქარიან, ცხრა მთის გადავლა შეუძლიათ, ოღონდ ამ ნედლ სითეთრეს შეესიონ, ჩაკბიჩ-ჩასრისონ, სისველე და სინოტივე გამოსწურონ, შაქრის ფხვნილივით დაანამცეცონ.
მტერი ახლოვდება და აბრეშუმის ჭიები კი უსუსურად იხლართებიან, არც კოშკებზე დგანან, არც გამოღრუებულ მორებს სცემენ, ან კოცონს ანთებენ- ,, მტერი მოდის, მტერი!…“ ტყუილად კიარ ეშინიათ მეაბრეშუმეთ ამ წელში გაწყვეტილი მწერის, მიბმულ- მიკერებულივით რომ უჩანს წელქვემოთ კურტნად მიდგმული ნაწილი, მცირეოდენი უყურადღებობა და მთელი მონაგრის დავსება შეუძლია მათ შრომით წელმოწყვეტილ რაზმეულებს.
ისე დაანამცეცებენ აბრეშუმის ჭიას, ნაჭეჭყურას დაამსგავსებენ, აი იმ ყველაზე უხარისხო პარკს, მხოლოდ რამდენიმე ძაფის გამობლანდვა რომ შეძლო ჭიამ და მჭიდრო, მყარი, კრისტალური, თოვლივით თეთრი და კვერცხისებური ნაჭუჭის ნაცვლად, ობობას მიერ მოქსოვილ ბანდღს დაამსგავსა უძალისხმოდ ნაშრომი, ცალყბად დაქსოვა პარკი, იდუმალად შიგ ვერ მოექცა, შიგნიდან გარეთ საცოდავად მოკუნტული გამოილანდა. ვერ ივარგა, ცხოვრების შუა გზაზე წაერთვა ძალა, ყბებში ჩაგუბებული ოქროსფერი ატლასი შუა გზაზე გამოელია …
მეაბრეშუმენი ჭინჭველის სახელს არც ახსენებენ, უსულოს უწოდებენ აბრეშუმის ჭიის ამ მტრებს, ჯალათებს, პირს მიიბრუნებენ და ტუტუნებენ:,, ავითაო, მავითაო, შავი მოვა შავითაო, შავი მისი ჯარითაო, შავსა პირი ავუხვიე შავი აბრეშუმითაო, უსულო, უგულო, წელით მოწყვეტილითაო- ,,თფუ იარე, თფუ იარე, ცხრა მთა გადაიარე!“ მაგრამ დედამ ეს შელოცვა არ იცის, სამაგიეროდ იცის, მარტივად როგორ მიაყაროს ნაცარი ჯერ მაგიდის, შემდეგ კი ზამბარიანი საწოლის ფეხებთან ირგვლივ ისე, რომ კვალი აურიოს და ამ ჭინჭველ-ბურჭყველას აბრეშუმის ჭიისკენ სავალი გეზი დაუკარგოს…
აბრეშუმის ჭიებს სულ უფრო და უფრო მეტი ფოთოლი სჭირდებათ, უფრო მეტი სივრცეც და ჩვენც ვეძებთ ბჟოლის ფოთოლს ყანებში, გზისპირებზე, მდინარის პირას… მშობლების მიერ ჩამობელილ ტოტებს მონდომებით ვეზიდებით.
დედა ბჟოლის ტოტებს ტირიფის წნელებით ოთხკუთხად დაღობავს, ჩელტებად კრავს, ზედ თეთრ ქაღალდს აფენს და სათეთრებლიდან, ანუ კეხის კანიდან ამოსულ ჭიას მასზე ათავსებს, ,,გადააჯენს“. ,,კეხის კანში“ მყოფი აბრეშუმის ჭია, მარადმშიერი და მოძრავი ჯერ გაშეშდება, შემდეგ კანს იცვლის და კეხის ნაცვლად პაწია წარბები უჩნდება, ამით ის განცვიფრებულ ჭიას ემსგავსება და ეს ნიშნავს, რომ ის ,,წარბის კანში“ ჩაწვა.
აბრეშუმის ჭიების ეს წარბისკანიც სამომავლო სურათებს ინახავს ჩვენს წარბისკანზე, ჩვენი სიცოცხლის ახალგაზრდულ, მეცხრამეტე გაზაფხულებზე, სულში ფერადი აბრეშუმებით… მე მკერავი და ჩემი მეგობარი- მოწინავე მეაბრეშუმე, მოკლედ თმაშემოკრეჭილი, შავთმიანი, შავთვალწარბა მზია გოგია, ქუთაისის მატარებლების სადგურში საღამოს 11 საათზე, თბილისისაკენ ბარბაცით მიმავალ რელსებსა და მაზუთიან შპალებს ზემოთ, ბაქანზე, ლამპიონებით განათებულ, ორ ფილაქანს შუა მოყვავილე ველურ ყვავილებთან. ქუთაისის აბრეშუმკომბინატის სახარშავ, საძახავ, საქსოვ საამქროთა შორის მოფარფატე ჩემი მეგობარი, ამ საამქროთა შავგვრემანი ფარვანა… სად ჩაიკარგა იმ დაზგების მონოტონური ხმიანობა და რაძგა-რუძგი, ფაბრიკულად ნაქსოვი ქსელი, მჭიდროდ მიწნეხილი მისაქსელი, ამ კომბინატის ქსოვილთა გალერეა უთვალავ, წარმოუდგენლად ბევრნაირი, ფერადსახიან აბრეშუმთა ხვეულებით. სად შეეფარნენ ეს აჩრდილები?
სად არის ახლა შავთვალწარბა მზია გოგია?
სულ ერთი თვე ან თვენახევარი სჭირდება, აბრეშუმის ჭიები პარკს აახვევენ და გადავსვამთ ჩვენი სახლიდან.