წინასწარ იცოდა, ეს მისთვის ენით გამოუთქმელი ბედნიერებაც იყო და დიდი უბედურებაც, მაგრამ ჯერ ამ უკანასკნელზე არ ფიქრობდა ჩინო; უნდოდა, ტკბილად შეერგო ის წყალობა, რომელიც ღმერთისგან ამდენი ტკივილის სანაცვლოდ მიიღო. ამაზე ხომ ვერასოდეს იოცნებებდა, – ისე მოხდა, როგორც მის საყვარელ ინდურ ფილმებში – დაინახა რამინა და მაშინვე შეუყვარდა. მერე რა, რომ იმან არაფერი იცის, მერე რა, რომ ეს ცალმხრივი სიყვარულია? – მთავარია, ჩინოსაც უყვარს ვიღაც, როგორც ყველა მისი ასაკის ჩვეულებრივ გოგოს; მთავარია, რომ ახლა უკვე იცის, რა არის ნამდვილი სიყვარული და ესეც აკმაყოფილებს, ამისთვისაც მადლობელია.
ამის მერე სხვანაირად თენდებოდა და ღამდებოდა ჩინოსთვის. ახლა უკვე უთენია ეღვიძებოდა და საწოლში ყურებდაცქვეტილი ელოდა კოლექტივის მანქანის ჩამოვლას. ოღონდ, ისე თამამად ვეღარ იყურებოდა ვერც ფანჯრიდან, ვერც აივნიდან. ჩამოვიდოდა დაბლა და ოდნავ გამოღებული ქუჩის კარებიდან ან ფიცრული ღობის ღრიჭოებიდან უთვალთვალებდა რამინას. თუ შემთხვევით გარეთ იყო და გზაზე მომავალ მის მანქანას დაინახავდა, სასწრაფოდ სახლში ან რომელიმე მეზობელთან შევარდებოდა გულისხეთქებით, მაგრამ რამდენჯერმე მაინც გადააწყდა. ყველაზე ცხადად ის ახსოვს, ერთხელ, ქვევით მაღაზიაში რომ მიდიოდა რძეზე, ყვითელი, სამლიტრიანი ემალის ბალონით ხელში. ძლივს მოასწრო მაშინ რუზე გადახტომა. შეშინებული და დამორცხვებული ზურგით აეკრა ქვევითაუბნელ პალიკაანთ ღობეს და სანამ მანქანა თვალს არ მიეფარა, ადგილიდან არ გატოკებულა. მერე კი დიდხანს იიმედებდა თავს, რომ რამინას მისი კუზი არ დაუნახავს. აბა, იმას როგორ იფიქრებდა მაშინ, რომ კუზი კი არა, თვითონ ჩინოც არ შეუმჩნევია რამინას და, უფრო მეტიც, იმ დღის მერე, რაც პირველად ნახა, მისი არსებობაც კი არასოდეს გახსენებია…
რაც დრო გადიოდა, ცალმხრივი გრძნობა სულ უფრო უძლიერდებოდა ჩინოს. ვინ მოთვლის, რამდენჯერ დასთენებია თავზე რამინაზე ფიქრში. ჩაყოფდა თავს საბანში, დახუჭავდა თვალებს და იხსენებდა თუთით ტუჩ-კბილ მოთხვრილ მომღიმარ შეყვარებულს. გონებაში უთვალავჯერ წარმოუდგენია, მართლა როგორ ესტუმრა შეყვარებულს გოგრა ბლის საჭმელად; როგორ იდგა თვითონ ქვემოთ, ხის ძირში, რამინა კი ზევიდან უყრიდა დახუნძლულ ბლის ტოტებს და კუნწულებს. ეს კიკინებდა, ის როხროხებდა და უსაზღვროდ ბედნიერები იყვნენ; მერე, რამინა რომ ხიდან ძირს ჩამოვიდოდა, ჩინოს თვალებს დაახუჭინებდა და ქარვისფერი ბლის კუნწულებს საყურეებად დაჰკიდებდა.
დღისითაც ბევრს ფიქრობდა რამინაზე. ასე საქმეც უფრო უადვილდებოდა. ჯერ ყოველდღიური საკეთებელი რამდენი ჰქონდა: სახლი უნდა დაელაგებინა, სადილი გაეკეთებინა, ჯამ-ჭურჭელი და სარეცხი დაერეცხა, საქონლისა და კრუხ-წიწილისთვის მიეხედა… დანარჩენი საქმე კი, წელიწადის დროების მიხედვით ემატებოდა. ყველაზე მეტად, შემოდგომაზე ჰქონდა საქმისგან შეყრილი თავქაჯი; მარტო კაკლის და თხილის დაბინავებას რამხელა დრო და ენერგია მიჰქონდა… ჩაჯდებოდა ოთხ ფიცარს შორის მოქცეული დასალენჯოიანებლი კაკლის გროვაში პატარა სკამზე, ხელში შეშის მოხერხებულ ნაჭერს, ან მამის გამოთლილ ხის ჩაქუჩს მოიმარჯვებდა და ასე კროცავდა კაკალს. ახლა იმის გარეცხვა, გაშლა, დაბინავება… ზოგჯერ ტუჩებზეც ისვამდა კაკლის წენგოს, მოსწონდა მუქი ტუჩები რომ ჰქონდა. უფრო სწორად, რამინასთვის აკეთებდა ამას. რომ შებინდდებოდა, სახლის წინ, სკამზე, ბაღჩაში დილით შექანებულ, ალუმინის დიდ თასში ჩაყრილ თხილს ჩაიდგამდა მუხლებში და ან იმას ჩირჩნიდა, ან გვიანეულა, გამხმარ ლობიოს. მერე რთვლისა და თათარაობის დროც დადგებოდა. უნდა დაემტვრია, გაერჩია და აენემსა საჩურჩხლედ გამზადებული თხილი და კაკალი. შრომა არც გაზაფხულობით აკლდა. წელიწადის ამ დროს, ბოსტნის მოვლასთან ერთად, აბრეშუმის ჭიის მოყვანა იყო ჩინოს მთავარი საქმე. ზოგჯერ, აბრეშუმის პარკის რჩევისას ისე გარინდულა რამინაზე ფიქრში, რომ დასახმარებლად მოყვანილი მეზობლის გოგოების წასვლა ვერც გაუგია. უბანში ყველაზე მეტ აბრეშუმს ჩინო აბარებდა. ერთხელ კი, ისე მოინდომა, რომ კოლმეურნეობის თავმჯდომარემ კედლის საათითა და მუყაოს ქაღალდზე დახატული გაფრიალებულწითელდროშიანი დიპლომითაც დააჯილდოვა. ამან კიდევ, ეს ჯილდო, ჩუმად, თავის გულში, რამინას მიუღვნა.
შეუძლია გულზე ხელი დაიდოს ჩინომ და ისე დაიფიცოს, რომ პირველი ნახვის წუთიდან დღემდე, არც დილა არ გათენებულა და არც ღამე დამდგარა, რომ რამინა არ გახსენებოდა. არადა, ახლა მაინც რომ გამოუტყდეს თავს, განა სულ რამდენჯერ ჰყავს ნანახი? – ხუთჯერ? ათჯერ? – მეტჯერ ნამდვილად არა. მაგრამ მართლა არასოდეს დავიწყებია ჩინოს არც რამინა და არც ის სიმწარე, რაც მოგვიანებით, მისი ქორწილის ღამეს გადაიტანა.
მაშინაც, როგორც პირველი ნახვისას, მაღალი სიცხე მისცა. იწვა ოთხად მოკეცილი განუყრელ საწოლში. მიტყუპებული ხელები, როგორც უყვარდა, გახურებულ ლაჯებში მოექცია და ცრემლად იღვრებოდა. დროდადრო, ღამის სიჩუმეში, მესამე უბნიდან წამოსული დოლ-გარმონისა და სიმღერის ხმა შემოჰქონდა ღია ფანჯარაში შემომძვრალ შემოდგომის თბილ ნიავს. შიგადაშიგ მარცვლებამოვარდნილ სიტყვებსაც არჩევდა: “- ამ …ჯახში… მტრე… ბუდეს ი…თებს…”, – მღეროდნენ მუსიკოსები და თავისდაუნებურად, გუნებაში ჩინოც ყვებოდა სიმღერას. როგორ არ უნდოდა ამის გაკეთება, მაგრამ თავს ვერაფრით ერეოდა, რაზეც უარესად ღიზიანდებოდა და უფრო და უფრო უმატებდა ტირილს. ტიროდა ჩინო. ისე მოთქმით და ისე საწყლად, როგორც არასოდეს უტირია არც მამის სიკვდილზე, არც მაშინ, როცა საბოლოოდ მიხვდა, რომ მის კუზს არაფერი ეშველებოდა, არც, როცა მამა დედას სცემდა ხოლმე, როცა ერთხელ, სხვა უბნის ბავშვებმა, კუზიანოო, დაუძახეს, როცა თავის ძმას ახალი წლისთვის ქალაქში არ მიჰყავდა, როცა ძალიან მოუნდებოდა თავისი საიდუმლო ერთგული მეგობრისთვის გაენდო და ასეთი არ ჰყავდა… და საერთოდ, როცა კი, რაც არსებობს, ოდესმე უტირია რამის გამო.
მიუხედავად ყველაფრისა, ახლა მაინც ბედნიერია ჩინო. უხარია, რომ ამდენი ხნის შემდეგ, რამინას სიყვარული არ გახუნებია ჯიმის ფოტოსავით და ძველებურად ხასხასა ფერებში შემონახული მიაქვს იმქვეყნად.
***
დაიღალა ჩინო. სიცოცხლითაც, სიყვარულითაც და, ბოლოს და ბოლოს, მალე დაისვენებს. დაახლოებით ხომ ყოველთვის იცოდა როგორი სიკვდილითაც მოკვდებოდა? ხომ ახსოვს, ბავშვობაში ნიკო ექიმმა რომ უთხრა დედას, გაზრდილი კუზი თანდათანობით, ნელ-ნელა მიაწვება გულს, ფილტვებს და დაახრჩობსო? თითქმის ასეც ხდებოდა, მაგრამ ეს ტანჯვა ბევრად უფრო დიდხანს გაგრძელდა, ვიდრე წარმოედგინა. წვალებ-წვალებით, ხანგრძლივად კვდებოდა ჩინო.